Zasady organizacji ruchu drogowego

Czy zmianę organizacji ruchu należy skonsultować z okolicznymi mieszkańcami?

Wątpliwości w praktyce wywołuje to, czy zmianę organizacji ruchu należy skonsultować z okolicznymi mieszkańcami. Kwestię tę rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w wyroku z 17 października 2023 r., sygn. akt II SA/Ol 474/23. W tej sprawie starosta olsztyński zatwierdził projekt czasowej organizacji ruchu drogowego na drodze gminnej. Polegało to na wyłączeniu z ruchu kołowego części ulicy i usytuowaniu w tym miejscu ogródka rekreacyjnego na potrzeby restauracji. Właściciel mieszkania w budynku obok złożył skargę na tę decyzję z powodu jej sprzeczności z prawem i dobrem ogólnospołecznym. Wskazał, że zmiana organizacji ruchu uniemożliwia mu swobodne korzystanie z mieszkania, nie da się dojechać pod dom, nie można dowieźć opału. Zatwierdzona organizacja ruchu utrudnia dostęp do śmietnika, utrudnia dojazd (należy objechać 4 km, a następnie dojść 50 m wąskim chodnikiem), a gwar z ogródka rekreacyjnego zakłóca spokój.

Mieszkaniec stwierdził, że wniosek o zmianę organizacji ruchu złożył podmiot nieuprawniony, brak jest wymaganej opinii zarządcy drogi, wszystkie dokumenty nie posiadają rejestracji wpływu, brak w projekcie parametrów drogi, brak jest również uzasadnienia. Zdaniem mieszkańca uzasadnienie powinno jasno i przekonująco odzwierciedlać prawidłowe wyważenie proporcji pomiędzy interesem osób mieszkających przy danej ulicy, którym należy zapewnić swobodny i bezpieczny dojazd do ich nieruchomości, a koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa wszystkim uczestnikom ruchu drogowego. Zarzucił też, że zatwierdzony projekt narusza art. 39 i art. 40 ustawy o drogach publicznych, ponieważ obiekt wymagał zgłoszenia zamiaru budowy. Wskazał, że od 3 lat mieszkańcy piszą i dzwonią do starosty, a urząd ten co roku stawia interes jednego przedsiębiorcy nad interesem mieszkańców i właścicieli sklepów.

W odpowiedzi na skargę starosta wniósł o jej oddalenie. Wyjaśnił, że wniosek o zmianę organizacji ruchu złożył pracownik urzędu miejskiego reprezentujący burmistrza miasta i gminy. Starosta oświadczył, że podejmując decyzję o zmianie organizacji ruchu, nie stwierdził zagrożenia wynikającego ze zmiany organizacji ruchu, więc projekt zatwierdził. Wszystkie dokumenty posiadają rejestrację daty wpływu. Jego zdaniem procedura zatwierdzenia projektu organizacji ruchu odbyła się zgodnie z prawem.

Podczas rozprawy przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Olsztynie mieszkaniec stwierdził, że wbrew twierdzeniom starosty nie ma bezpośredniej możliwości dojazdu do nieruchomości. Samochód może zostać pozostawiony na innych, znajdujących się w okolicy miejscach, ale nie ma bezpośredniego dojazdu do nieruchomości. Służby ratunkowe nie mogłyby dojechać do posesji w razie konieczności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie uchylił zarządzenie starosty o zmianie organizacji ruchu. W uzasadnieniu sąd podkreślił, że prawo do zaskarżenia zatwierdzenia organizacji ruchu drogowego wynika odpowiednio z przepisów: art. 101 ust. 1 Ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 40) oraz art. 87 ust. 1 Ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1526, z późn. zm.). Przepis art. 87 ust. 1 ustawy o samorządzie powiatowym upoważnia do zaskarżenia również zarządzeń starosty. W myśl art. 87 ust. 1 Ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym każdy, kogo interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone zarządzeniem starosty w sprawie zatwierdzenia organizacji ruchu, może zaskarżyć to zarządzenie do sądu administracyjnego.

Wnoszący skargę musi jedynie wykazać, że zaskarżony akt narusza jego interes prawny lub uprawnienie. Zdaniem sądu mieszkaniec w omawianej sprawie wykazał, że zatwierdzona organizacja ruchu, tj. zamknięcie odcinka drogi na wysokości nieruchomości mieszkańca, uniemożliwia mu dotychczasowy dojazd do nieruchomości. W tym znaczeniu wprowadzona czasowo nowa organizacja ruchu na okres przeszło 5 miesięcy narusza jego prawa wynikające z dotychczasowej organizacji ruchu.

Sąd ocenił, czy zmiana organizacji ruchu w omawianej sprawie jest zgodna z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 23 września 2003 r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem. Zdaniem sądu skarga zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ ani zarządca drogi występujący z projektem organizacji ruchu, ani starosta zatwierdzający ten projekt nie rozważali zgodności zmiany organizacji ruchu z potrzebami społeczności lokalnej.

Zgodnie z § 8 ust. 6 rozporządzenia organ zarządzający ruchem może odrzucić projekt organizacji ruchu w przypadku stwierdzenia:

1. niezgodności projektowanej organizacji ruchu z założeniami polityki transportowej lub potrzebami społeczności lokalnej,
2. nieefektywności projektowanej organizacji ruchu.

Na podstawie wskazanego wyżej przepisu na staroście ciąży obowiązek rozważenia i wykazania, że nie zachodziły podstawy do odrzucenia projektu. Dopiero po wykluczeniu okoliczności uzasadniających odrzucenie projektu starosta może zdecydować o jego zatwierdzeniu. Fakt, że w § 8 ust. 6 pkt 1 rozporządzenia pozostawia do uznania organu zarządzającego odrzucenie projektu z uwagi na potrzeby społeczności lokalnej, nie oznacza dowolności i braku konieczności rozważenia tego aspektu sprawy. W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalone jest stanowisko, zgodnie z którym działania urzędów organów oparte na uznaniu wymagają starannego i wyczerpującego uzasadnienia stanowiska zajętego przez urząd, przede wszystkim gdy podlegają kontroli sądów administracyjnych pod kątem ich zgodności z prawem.

Sąd podkreślił, że urząd działający w ramach uprawnienia wynikającego z § 8 ust. 2 rozporządzenia powinien zatem wykazać należytą argumentacją, że rozważył wszystkie przesłanki warunkujące zatwierdzenie organizacji ruchu, w tym uwzględnił potrzeby społeczności lokalnej przy zmianie organizacji ruchu. W omawianej sprawie jest to o tyle istotne, że zatwierdzone zamknięcie drogi na okres przeszło 5 miesięcy nastąpiło w celu umożliwienia urządzenia ogródka rekreacyjnego na potrzeby tylko jednego podmiotu. W związku z tym zarządca drogi, występując o zatwierdzenie zmiany organizacji ruchu, powinien wykazać, jakie względy społeczne przemawiały za przyjęciem projektowanego rozwiązania, kosztem innych właścicieli nieruchomości położonych przy zamkniętym odcinku drogi. Starosta powinien fakty te ocenić i wypowiedzieć się, dlaczego stanowisko zarządcy drogi zasługiwało na uwzględnienie.

Przeczytaj również: Czy karana firma może wziąć udział w przetargu na budowę drogi?

Galeria