Nabywanie nieruchomości pod drogi publiczne w trybie specustawy drogowej
Ze względu na długotrwałe procedury, związane między innymi z nabywaniem nieruchomości z przeznaczeniem pod budowę lub poszerzenie dróg w trybie umowy sprzedaży lub wywłaszczenia zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami, większość inwestycji realizowanych jest na podstawie Ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. 2023 r., poz. 162), którą w dalszej części artykułu nazywam specustawą drogową. Ustawodawca wprowadził wiele rozwiązań w celu uproszczenia i przyspieszenia procedury związanej z budową dróg. Inwestor inwestycji drogowej ma możliwość podjęcia decyzji, w jakim trybie będzie realizować inwestycję obejmującą budowę drogi publicznej. Może ją prowadzić na zasadach ogólnych, uzyskując najpierw prawo własności i objęcie gruntu w posiadanie, a potem po kolei wszystkie niezbędne decyzje lub korzystając z rozwiązań specustawy drogowej.
Przewagą trybu przewidzianego w specustawie drogowej jest to, że wydawana jest jedna decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, dalej zwana ZRID, w której rozstrzygane są kwestie:
- planistyczne,
- prawno-budowlane,
- podziałowe,
- jak i cywilne.
Regulacje ustawy odnoszą się wyłącznie do dróg publicznych. Oczywiście nie decyduje aktualny status drogi, a docelowy, więc inwestor nie ma obowiązku na etapie procesu inwestycyjnego przedstawiać uchwały lub rozporządzenia o zaliczeniu drogi do dróg publicznych [1].
Na podstawie specustawy drogowej nie mogą być budowane drogi wewnętrzne, może być natomiast budowana, w ramach rozbudowy czy przebudowy drogi publicznej, droga rowerowa zaprojektowana w granicach pasa drogi publicznej. „Inwestycja w zakresie dróg publicznych” to zamierzenie budowlane obejmujące oprócz przygotowania budowy samej drogi również realizację towarzyszącej infrastruktury drogowej, tak związanej, jak i niezwiązanej z potrzebami zarządzania drogami lub potrzebami ruchu drogowego [2].
Procedura – organy
Organem właściwym w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej jest starosta w odniesieniu do dróg gminnych i powiatowych lub wojewoda w odniesieniu do dróg wojewódzkich i krajowych. W przypadku inwestycji drogowej realizowanej na obszarze dwóch lub więcej województw albo powiatów decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej na wniosek właściwego zarządcy drogi wydaje odpowiednio wojewoda albo starosta, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część powierzchni przeznaczonej na realizację inwestycji drogowej (art. 11a ust. 2 specustawy drogowej).
Jeśli zamierzenie inwestycyjne obejmować będzie zarówno fragment drogi wojewódzkiej lub krajowej, jak i powiatowej lub gminnej, to dla wydania decyzji ZRID właściwy będzie wojewoda, a wniosek powinien złożyć zarządca drogi wyższej kategorii [3].
Organem odwoławczym w stosunku do decyzji starosty jest wojewoda, a w stosunku do decyzji wojewody – minister właściwy do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa.
Wniosek o wydanie decyzji ZRID składa właściwy zarządca drogi lub inny ustawowo upoważniony podmiot:
- Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad – jako zarządca dróg krajowych i autostrad,
- zarząd województwa – jako zarządca dróg wojewódzkich,
- zarząd powiatu – jako zarządca dróg powiatowych,
- wójt, burmistrz, prezydent miasta – jako zarządca dróg gminnych,
- prezydent miasta na prawach powiatu – jako zarządca dróg w granicach miasta na prawach powiatu, z wyłączeniem dróg ekspresowych i autostrad,
- partner prywatny w ramach realizacji umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym, na mocy której partnerowi prywatnemu może zostać powierzone pełnienie funkcji zarządcy drogi publicznej w zakresie występowania m.in. w charakterze inwestora,
- spółka, z którą zawarta została umowa o budowę i eksploatację autostrady płatnej, spółka może pełnić funkcję inwestora,
- drogowa spółka specjalnego przeznaczenia na zasadach określonych w Ustawie z dnia 12.01.2007 r. o drogowych spółkach specjalnego przeznaczenia oraz umowie określającej zakres i warunki przygotowania i realizacji przedsięwzięcia drogowego. Spółka może pełnić rolę inwestora.
Procedura doręczenia
W ustawie występują znaczne modyfikacje w stosunku do zasad ogólnych dotyczących doręczeń. Zawiadomienie o wszczęciu postępowania wysyła się (na adres wskazany w katastrze nieruchomości) jedynie do wnioskodawcy i właścicieli/użytkowników wieczystych nieruchomości objętych wnioskiem. Pozostałe strony zawiadamiane są w drodze obwieszczeń. Decyzja doręczana jest jedynie wnioskodawcy – zarządcy drogi. Pozostałe strony zawiadamiane są w drodze obwieszczeń. Natomiast o wydaniu decyzji dotychczasowy właściciel/użytkownik wieczysty zawiadamiany jest na adres wskazany w katastrze nieruchomości; co istotne, decyzje nie są im doręczane.
Specustawa drogowa dopuszcza wydanie decyzji ZRID w stosunku do nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym oraz w sytuacji, gdy właściciel lub użytkownik wieczysty nieruchomości nie żyją, a ich spadkobiercy nie wykazali prawa do spadku. Organ odstępuje wtedy obligatoryjnie od przesyłania zawiadomienia o wydaniu decyzji na wskazany w ewidencji adres wskazanego tam poprzedniego właściciela (art. 11f ust. 5). W odniesieniu zaś do nieruchomości o nieuregulowanym stanie prawnym zawiadomienie o wszczęciu postępowania wysyła się jedynie wnioskodawcy (art. 11d ust. 7).
Galeria
Mogą zainteresować Cię również
Wywiady
Marcin Lewandowski: Najlepsi inżynierowie lubią najcięższe wyzwania
Marcin Lewandowski, wiceprezes pionu realizacji w Grupie NDI, w rozmowie z redakcją „Magazynu Autostrady” odpowiada na pytania dot. zarządzania zespołem, nowych projektów, wymagających kontraktów oraz zagranicznych praktyk w budownictwie infrastrukturalnych. Dzieli się także swoimi przemyśleniami o najtrudniejszych aspektach branży budowlanej. O...

Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa
W artykule zaprezentowano założenia projektu „Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa”. Jego celem jest popularyzacja wiedzy o surowcach mineralnych i ich znaczeniu gospodarczym wśród dzieci i młodzieży. Idea projektu zakłada propagowanie oraz upowszechnianie rzetelnej i aktualnej wiedzy o całym łańcuchu dostaw surowców (od etapu poszukiwania złóż kopalin poprzez ich eksploatację, produkcję surowców mineralnych i ich użytkowanie, a także – tam gdzie to możliwe – recykl...

Systemy zarządzania jakością inspekcji obiektów mostowych
W artykule omówiono zasadność wprowadzenia wymogu posiadania przez podmioty wykonujące inspekcje obiektów mostowych akredytowanego systemu zarządzania jakością zgodnego z normą PN-EN ISO/IEC 17020. W efekcie działania te mogłyby się przyczynić do poprawy jakości przeglądów i ocen stanu technicznego obiektów. Niestety dopiero tragiczne katastrofy lub awarie mostów powodujące uciążliwe ograniczenia w transporcie sprawiają, że zaczynamy zastanawiać się, dlaczego do nich musiało dojść. Dlaczego w...

Czy XA3 to najgorsze warunki eksploatacji betonowych studni kanalizacyjnych?
W artykule poruszono zagadnienie warunków eksploatacji betonowych studni kanalizacyjnych instalowanych w obrębie infrastruktury drogowej. Wśród tych najniekorzystniej oddziaływujących na konstrukcję są obciążenia agresją chemiczną oznaczone indeksem XA. Betonowe studnie kanalizacyjne o maksymalnym wymiarze przekroju poprzecznego 1250 mm (kołowe, eliptyczne lub prostokątne) wytwarzane są w Polsce w oparciu o normę PN-EN 1917:2004 Studzienki włazowe i niewłazowe z betonu niezbrojonego, zbrojone...

Multifunkcjonalne nawierzchnie z betonu jamistego
Nawierzchnie z betonu jamistego stanowią alternatywę dla nawierzchni ze zwykłego betonu cementowego i asfaltowego w zastosowaniu na chodnikach, parkingach, podjazdach oraz drogach o niskim natężeniu ruchu. Alternatywę o tyle interesującą, że oprócz przeniesienia obciążeń eksploatacyjnych oferują możliwość przesączania wody przez swoją strukturę, jej ochłodzenie oraz oczyszczenie, a także redukcję hałasu. Według raportu ONZ World population prospects [1] obecnie 55% ludności na świecie zamiesz...

Nabywanie nieruchomości pod drogi publiczne
Własność dróg jest bezpośrednio powiązana z ich kategorią. W następstwie takiego założenia właścicielem dróg krajowych jest Skarb Państwa, dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych – odpowiednia jednostka samorządu terytorialnego. Warunkiem budowy lub poszerzenia drogi jest zatem uprzednie uzyskanie odpowiednio przez Skarb Państwa, województwo, powiat lub gminę prawa własności do terenu inwestycji. Istotne znaczenie dla obecnego kształtu stosunków właścicielskich w zakresie dróg publicznych m...

Kraków: Tunel wzdłuż Opolskiej otwarty dla ruchu.
Od 22 maja tunel wzdłuż Opolskiej – jeden z najważniejszych obiektów inżynierskich budowanych w ramach linii KST III do Górki Narodowej – dostępny jest w całości dla kierowców. Ma dwie niezależne komory, każda po dwa pasy ruchu, jest długi na ok. 100 metrów, jest w stanie przyjąć pojazdy ważące nawet do 50 ton. Przypomnijmy: budowa tunelu rozpoczęła się w marcu 2022 r. od wykonania murków prowadzących dla ponad 60 tonowego dźwigu z wybierakiem. Maszyna sukcesywnie – metr za metrem – wybierała...

Technologie do budowy nawierzchni z betonu drogowego
W artykule opisano metody budowy nawierzchni betonowych: betonowanie nawierzchni w deskowaniach stałych oraz w deskowaniach ślizgowych. Ponadto przedstawiono kwestie dotyczące przygotowania mieszanki betonowej, a także walorów użytkowych nawierzchni betonowych. Zasadniczo rozróżnia się dwie metody wbudowywania mieszanek betonowych [1]: w deskowaniu stałym (prowadnicach), w deskowaniu ślizgowym. Często pod tymi pojęciami pierwszą metodę rozumie się jako „tradycyjną”, a drugą metodę jako „ślizg...

Utrzymanie i trwałość obiektów inżynierskich – jako główne wyznaczniki niezawodności infrastruktury komunikacyjnej
Tematyka utrzymania i trwałości mostów jest zagadnieniem o dużym znaczeniu technicznym, ekonomicznym, jak również społecznym. Jest ona szczególnie ważna w kontekście możliwości bezawaryjnego, niezakłóconego korzystania przez nas, jako użytkowników, z niezbędnych w codziennym życiu drogowych, kolejowych i pieszo-rowerowych ciągów komunikacyjnych. Z tego względu jestem wdzięczny redakcji czasopisma „Mosty” za inicjatywę wyboru tego zagadnienia jako temat przewodni niniejszego wydania czasopisma...

Kraków: Tunel wzdłuż Opolskiej otwarty dla ruchu.
Od 22 maja tunel wzdłuż Opolskiej – jeden z najważniejszych obiektów inżynierskich budowanych w ramach linii KST III do Górki Narodowej – dostępny jest w całości dla kierowców. Ma dwie niezależne komory, każda po dwa pasy ruchu, jest długi na ok. 100 metrów, jest w stanie przyjąć pojazdy ważące nawet do 50 ton. Przypomnijmy: budowa tunelu rozpoczęła się w marcu 2022 r. od wykonania murków prowadzących dla ponad 60 tonowego dźwigu z wybierakiem. Maszyna sukcesywnie – metr za metrem – wybierała...
Kalendarium
Relacje

III Konferencja Drogowo-Kruszywowa
15-17 maja 2023 r. w Zakopanem odbyła się III Konferencja Drogowo-Krus...

„NOWOCZESNE TECHNOLOGIE W PROJEKTOWANIU, BUDOWIE I EKSPLOATACJI INFRASTRUKTURY DROGOWEJ MIAST, METROPOLII I REGIONÓW NOVDROG’2023”
W dniach 20 - 21 kwietnia 2023 roku w Niepołomicach odbyła się Jubileuszowa V ...

III Forum Dróg Publicznych
19-21 kwietnia 2023 roku w Jastrzębiej Górze odbyło się III Forum Dróg Publicznych zorgan...

I Kongres Projektantów i Inżynierów
29 marca br. w Warszawie odbyła się pierwsza edycja Kongresu Projektantów i Inżynierów. O...