Stan techniczny urządzeń obcych w kontekście trwałości konstrukcji mostowych – na podstawie własnych doświadczeń z przeglądów i diagnostyki
Artykuł omawia wpływ „urządzeń obcych” na mosty stalowe. Autorzy analizują kwestie techniczne problematyki oraz konflikty interesów z zarządcami urządzeń. Przedstawiono też nowe wytyczne WR-M-72 zalecające m.in. umieszczanie urządzeń na niezależnych konstrukcjach i spełnianie standardów.
Urządzenia, które są przeprowadzane nad różnego rodzaju przeszkodami z wykorzystaniem istniejących eksploatowanych obiektów mostowych, są przedmiotem wyzwań technicznych współczesnego mostownictwa. Jak sugeruje sama nazwa, są one „obce” w kontekście właściwej konstrukcji mostowej. Niemniej jednak wszyscy zdajemy sobie sprawę, że pełnią one także istotne funkcje dla społeczeństwa. Z tego właśnie powodu istnieje trwały konflikt między branżą mostową a zarządcami tych urządzeń, który, mimo wielu prób, nadal nie został odpowiednio uregulowany. Problem ten został szerzej opisany w dalszej części artykułu. Z powyżej podanych względów instalowane na obiektach mostowych urządzenia oddziałują, i to w znaczący sposób, na trwałość i poziom bezpieczeństwa eksploatowanych obiektów mostowych. Wszyscy wiemy, że zastosowanie tych urządzeń w różnym stopniu ingeruje we właściwą konstrukcję mostu.
Na fot. 1 przedstawiono wybrane przykłady zagrożeń bezpieczeństwa użytkowników obiektów mostowych wynikające ze złego stanu urządzeń obcych.
Sytuację pogarsza fakt, że urządzenia te są bardzo często instalowane już po wybudowaniu obiektu, a często również ich gabaryty są znaczące. Taka sytuacja powoduje ingerencję w już wykonaną konstrukcję mostu, a sposoby mocowania i podwieszania takich urządzeń noszą znamiona rozwiązań prowizorycznych.
Fragment referatu prof. Czudka z Konferencji pt. „Metody oceny stanu technicznego mostów”, która odbyła się w 1983 roku (czyli prawie cztery dekady temu) w Krakowie (została zorganizowana przez Stowarzyszenie Inżynierów Techników Komunikacji, Instytut Badawczy Dróg i Mostów i Komitet Inżynierii Lądowej i Wodnej Polskiej Akademii Nauk), w której autor miał okazję uczestniczyć, może posłużyć jako przykład dobrze przedstawiający problem trwałości obiektów mostowych i ich elementów konstrukcyjnych, wprowadzający do tej tematyki.
Treść merytoryczna i techniczna przytoczonego poniżej fragmentu tego referatu sprzed wielu lat nie straciła nic na swojej aktualności, w szczególności ówczesnego podejścia do tytułowych urządzeń obcych na obiektach mostowych (fragment zaznaczono pogrubioną czcionką) – cytuję:
„… Na zakończenie powyższego krótkiego artykułu wypada zwrócić uwagę, iż o skuteczności zabiegów utrzymujących most oraz o nakładach ponoszonych na jego utrzymanie w dużej mierze decyduje już projekt. Winien on być opracowany z myślą o tym, iż most wymagać będzie zabiegów utrzymujących. Wraz z projektem mostu muszą być zaprojektowane ewentualne urządzenia pomocnicze, niezbędne do prac konserwacyjnych. Będą to wózki, przestawne bariery ochronne, wysięgniki itp. Są one integralną częścią obiektu.
O tym, czy utrzymanie obiektu będzie łatwe i tanie, decydują też funkcje dodatkowe, jakie niektóre mosty spełniają. Obiekty nasycone urządzeniami obcymi, rurociągami, gazociągami i wiązkami kabli są trudne do właściwego utrzymania. Z punktu widzenia komunikacyjnego korzystniejsze byłoby budowanie mostów o możliwie małym potencjale urządzeń obcych” [1].
Już chociażby z podanego fragmentu wynika, że problem urządzeń niezwiązanych z obiektami inżynierskimi (potocznie nazywanymi „urządzeniami obcymi”) i ich wpływ na trwałość tych obiektów jest zauważalny. Jakość materiałów, z których wykonywane są instalacje, jak również ich osłon, niejednokrotnie pozostawia wiele do życzenia.
Stan techniczny urządzeń obcych w aspekcie trwałości obiektów mostowych
Niska trwałość urządzeń obcych, obserwowana od wielu lat, wiąże się, zdaniem autorów, bezpośrednio z problemem zarządzania tymi urządzeniami. W zależności od przeznaczenia tych urządzeń: przesył gazu, wody, energii elektrycznej lub jako element sieci ciepłowniczej itp., należą do innych „zarządców”.
W tym przypadku obiekt mostowy służy tym sieciom przesyłowym o różnym przeznaczeniu jako konstrukcja nośna do przeprowadzenia ich na drugą stronę przeszkody (ciek wodny, linia kolejowa, droga, ulica itp.). Na długości obiektu taki fragment sieci przesyłowej znajduje się pod jego konstrukcją bądź też nawet pod jego nawierzchnią, to rodzi techniczne wrażenie, że jest to integralny element mostu. Równocześnie przecież jest oczywiste, że na długości obiektu mostowego jest to integralny fragment danej sieci, bez którego sieć nie będzie funkcjonowała.
Taki stan robi wrażenie przeniesienia odpowiedzialności za utrzymanie sieci instalacyjnej znajdującej się w obrębie obiektu na zarządcę mostu. A przecież tak nie jest i być nie może. Taka interpretacja rzeczywistości technicznej powoduje istniejący problem stanu technicznego urządzeń tzw. „obcych”, czyli fragmentów określonych sieci na stan techniczny konstrukcji mostów. Jest oczywiste, że dotyczy to również mostów o konstrukcji stalowej.
Rozszczelnione rury w postaci przecieków, wydostająca się para wodna, zawilgocone fragmenty odpadających ociepleń termicznych i inne uwalniające się związki chemiczne powodują przyspieszoną degradację powłok antykorozyjnych [2, 3]. W dalszej kolejności stan ten prowadzi do korozji, często wżerowej stalowych elementów konstrukcyjnych mostów i elementów ich wyposażenia w obrębie zainstalowanych, a nie utrzymywanych odpowiednio sieci instalacyjnych (fot. 2).
Kolejnym istotnym, wpływającym na trwałość mostów problemem przeprowadzania przez obiekt sieci instalacyjnych jest sposób ich podwieszania, a tym samym mocowania ich do konstrukcji. Z uwagi na fakt, że nie są to konstrukcje samonośne, wymagają one specjalistycznych zamocowań, często o stosunkowo małym rozstawie, co ma znaczenie dla bezpieczeństwa eksploatacji ich sieci. Wymagania te są określane w odrębnych przepisach dotyczących tych specjalistycznych branż. Tym samym występuje tu problem dostosowania tych specyficznych wymagań branżowych – często w postaci rygorystycznych zapisów dotyczących bezpieczeństwa, np. dodatkowych zabezpieczeń w postaci rur osłonowych, promieni łuków, spadków itp., które muszą być spełnione.
Galeria
Mogą zainteresować Cię również
Wywiady
Janusz Bohatkiewicz: IBDiM to miejsce, w którym badania i innowacje mogą realnie poprawić jakość życia branży i społeczeństwa
Dr hab. inż. Janusz Bohatkiewicz, prof. IBDiM, w rozmowie z „Magazynem Autostrady” przedstawia swoje cele jako dyrektor Instytutu Badawczego Dróg i Mostów. Skupia się na rozwoju IBDiM jako nowoczesnej jednostki badawczo-wdrożeniowej, innowacyjności, współpracy z instytucjami oraz adaptacji infrastruktury do zmian klimatycznych. Zwraca też uwagę ...
Webinar dedykowany – stwórzmy wydarzenie idealne dla Twojej firmy!
Od 2020 roku redakcja “Magazynu Autostrady” oraz czasopisma “Mosty” poza stacjonarnymi wydarzeniami organizuje szkolenia i spotkania w formule online. Jednymi z nich są webinary - organizowane jako wydarzenia własne bądź dla partnerów zewnętrznych w formie komercyjnej.
Metoda oceny zabytkowej wartości obiektu mostowego – nie wszystko złoto, co się świeci
Artykuł przedstawia autorską metodę oceny zabytkowej wartości mostów i wiaduktów drogowych oraz kolejowych. Tekst ma na celu wypracowanie kryteriów wartościowania mostów, które – jako elementy infrastruktury komunikacyjnej – muszą spełniać współczesne standardy techniczne, pozostając jednocześnie cennymi świadkami historii. Ocena możliwości użytkowania istniejących mostów i wiaduktów kolejowych, z uwzględnieniem wymagań konserwatorskich, budzi sporo emocji i prowadzi do wymiany poglądów dotyc...
Wzrost wolumenu przeładunków kruszyw w kołobrzeskim porcie morskim
Port Morski Kołobrzeg odnotował dynamiczny rozwój w zakresie obsługi ładunków kruszywa. W 2024 r. to właśnie kruszywa stanowią dominujący towar przeładowywany w porcie. Port Morski Kołobrzeg odnotowuje dynamiczny rozwój w zakresie obsługi ładunków kruszywa, które w bieżącym roku stanowi dominujący towar przeładowywany w porcie. Kluczowym surowcem dostarczanym do Kołobrzegu jest kruszywo pochodzące z norweskiego kamieniołomu Seljestokken. Kruszywo to, powstające w wyniku obróbki naturalnych sk...
Beton architektoniczny: wymagany przez inwestorów, ale czy osiągalny przez wykonawców?
Autorzy omawiają wymagania inwestorów dotyczące estetyki i jakości powierzchni betonowych oraz problemy, jakie napotykają wykonawcy w kontekście kosztów i standardów. Wskazują na różnice w podejściu do prefabrykatów i elementów monolitycznych oraz na czynniki wpływające na jakość wykończenia, takie jak materiały i warunki atmosferyczne. Realizacja projektów z zakresu infrastruktury drogowej i kolejowej wiąże się z budową nowych lub przebudową już istniejących obiektów mostowych, dla których s...
Zagrożenia naturalne w budowie i eksploatacji tuneli
Artykuł analizuje zagrożenia związane z budową i eksploatacją tuneli, zwracając uwagę na nowe ryzyka geologiczne, które nie są w pełni uwzględniane w tradycyjnych analizach opartych na danych statystycznych i modelach ruchu. Dane statystyczne wskazują, że zdarzenia w ruchu drogowym są powodowane przede wszystkim przez jego uczestników. W dotychczasowym modelu ruchu głównym sprawcą większości z nich jest człowiek. Niedostosowanie prędkości do warunków na drodze, niezachowanie ostrożności przez...
Zagadnienia wykonywania nasypów i wykopów
Summary Title: Issues of excavation and embankment works Abstract: The article discusses methods for calculating the volume of soil in earthworks, with an emphasis on the accuracy of contour plans and the triangular prism method. Excavations and embankments require calculations that ensure the optimal distribution of earth masses, which minimises costs and streamlines organization. Techniques for the implementation of embankments and excavations works are described, emphasising the importance...
Zagadnienia wykonywania nasypów i wykopów
Summary Title: Issues of excavation and embankment works Abstract: The article discusses methods for calculating the volume of soil in earthworks, with an emphasis on the accuracy of contour plans and the triangular prism method. Excavations and embankments require calculations that ensure the optimal distribution of earth masses, which minimises costs and streamlines organization. Techniques for the implementation of embankments and excavations works are described, emphasising the importance...
Remont zabytkowego mostu Delfinów w Trzebiatowie
Artykuł opisuje renowację 120-letniego mostu Delfinów w Trzebiatowie, który zachował swoją oryginalną konstrukcję i zdobienia, mimo licznych wyzwań, w tym wojen i prób rozbiórki. W czasie remontu odtworzono jego oryginalny wygląd, wzmocniono konstrukcję, usunięto uszkodzenia betonu i wykonano nową izolację. Projekt miał na celu przywrócenie pełnej funkcjonalności mostu przy jednoczesnym zachowaniu jego wartości historycznej i estetycznej. Niezwykle ciekawy pod wieloma względami jest 120-letni...
Problemy techniczne związane z przebudową drogi powiatowej na deformującym się terenie górniczym
Realizacja inwestycji drogowej na aktywnym terenie górniczym stwarza wiele problemów technicznych niespotykanych w innych regionach. Istotnym problemem jest zmiana współrzędnych pionowych i poziomych punktów terenowych w okresie od wykonania dokumentacji projektowej do rozpoczęcia robót, ale także w czasie realizacji inwestycji – te zmiany są nierównomierne na odcinku drogowym. Specyficzne dla śląskich terenów górniczych są zróżnicowanie warunków geotechnicznych nawet na krótkich odcinkach dr...
Kalendarium
Relacje

VI Forum Dróg Publicznych
9-11 grudnia 2024 r. odbyło się VI Forum Dróg Publicznych, które zgromadziło specjalistów...

I Spotkanie Branżowe „Kobiety w Infrastrukturze”
19 listopada 2024 roku w Warszawie o...

XXXIII Konferencja „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”
W dniach 6-8 listopada 2024 r. w Krynicy Zdrój odbyła się XXXIII Konferencja z...