Robert Geryło: Polska jest jednym z ważniejszych rynków produkcji wyrobów budowlanych

Instytut prowadzi badania związane ze zrównoważonym rozwojem w budownictwie drogowym?

Zrównoważony rozwój stał się od ponad 30 lat wiodącą ideą społeczno-gospodarczą, inspirującą do efektywnego wykorzystania w budownictwie zasobów materiałowych i energetycznych oraz ograniczenia oddziaływania na środowisko. Udział rocznego globalnego zapotrzebowania na surowce do wznoszenia obiektów budowlanych stanowi niemal 50% globalnej konsumpcji, sektor budownictwa odpowiada też za około 40% konsumpcji energii i związanego z nią śladu węglowego. ITB jest współzałożycielem wiodącego obecnie w globalnej skali, europejskiego systemu deklaracji środowiskowych stosowanych w odniesieniu do wyrobów budowlanych. Deklaracje środowiskowe EPD (tzw. III typu) określają informacje o wyrobie w całym cyklu życia w zakresie oddziaływań środowiskowych, wykorzystania zasobów odnawialnej i nieodnawialnej energii pierwotnej, zużycia surowców pierwotnych i materiałów wtórnych oraz wody, a także zagospodarowania odpadów, w tym odzysku, ponownego wykorzystania, recyklingu. Nową przestrzeń dla naszej działalności stworzyło wprowadzenie w UE tzw. taksonomii, czyli oceny działalności gospodarczej, w tym w budownictwie, w zakresie kryteriów pozwalających na zakwalifikowanie jej jako zrównoważonej środowiskowo. Ocena obejmuje takie cele środowiskowe, jak: łagodzenie zmian i adaptacja do zmian klimatu; zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych; przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym; zapobieganie zanieczyszczeniu i jego kontrola; ochrona i odbudowa bioróżnorodności i ekosystemów.

Czy Instytut uczestniczy w międzynarodowych projektach badawczych i działaniach normalizacyjnych w kontekście budowy dróg?

Robert Geryło: Prace i projekty badawcze ITB obejmują trzy główne kierunki. Pierwszy: tworzenie kryteriów użyteczności wyrobów budowlanych i rozwiązań technicznych i ich ocena z uwzględnieniem aspektów społecznych, środowiskowych i ekonomicznych. Drugi to tworzenie podstaw naukowych doskonalenia obiektów budowlanych w zakresie bezpieczeństwa, niezawodności, trwałości, rezyliencji oraz oddziaływania na ludzi i środowisko. Trzeci natomiast to kreowanie specjalistycznych metod badań będących w centrum zainteresowania nauki i przemysłu, w tym budowa unikatowych stanowisk badawczych i rozwój technik symulacyjnych. Rocznie prowadzimy około 80 różnych prac i projektów. Bardzo liczną grupę stanowią badania i analizy dotyczące cyrkularności i efektywnego wykorzystania surowców w budownictwie.

Od bardzo dawna trwa dyskusja, które nawierzchnie są lepsze – asfaltowe czy betonowe? Pańskim zdaniem można wskazać jednoznacznego faworyta?

Wymagania techniczne wynikające z tzw. wymagań podstawowych powinny być stawiane w sposób odnoszący się do właściwości obiektu bez odwoływania się do zastosowania konkretnego rodzaju materiału lub wyrobu. W ten sposób nie tworzy się barier dla nowych lub zmodyfikowanych rozwiązań technicznych. Nie ma potrzeby wyróżniać rozwiązań, które spełniają ten sam zestaw wymagań technicznych.

15 lutego br. został Pan wybrany na Prezydenta ENBRI (European Network of Building Research Institutes), tj. Europejskiej Sieci Instytutów Badawczych Budownictwa. Jakie są Pana główne zadania związane z tym stanowiskiem?

Robert Geryło: To przede wszystkim wielki zaszczyt i sytuacja bez precedensu od powołania tej organizacji i wstąpienia do niej ITB pod koniec ubiegłego wieku. ENBRI – Europejska Sieć Instytutów Badawczych Budownictwa – została założona w 1988 r. w celu zrzeszenia głównych instytucji działających w dziedzinie budownictwa w Europie. Celem naszej działalności jest promowanie korzyści płynących z inwestycji w badania i rozwój budownictwa na poziomie krajowym, regionalnym i europejskim, a także współpracy pomiędzy stowarzyszonymi instytucjami i interesariuszami europejskiego sektora budowlanego, która przyczynia się do zrównoważonego rozwoju oraz zwiększenia konkurencyjności, jakości i bezpieczeństwa w budownictwie. Wizją ENBRI jest rozwój tego sektora, który jest oparty na wiedzy, innowacjach i uwzględnia potrzeby użytkowników oraz zapewnia społeczeństwu jak najlepsze warunki życia i pracy. Obecnie główne grupy robocze koncentrują się m.in. na zagadnieniach bezpieczeństwa pożarowego, akustyki, jakość powietrza, śladu węglowego. Ważną nową inicjatywą jest zorganizowanie systemu wymiany pracowników między instytucjami zrzeszonymi w ENBRI w ramach staży badawczych, która przyczynia się do zwiększenia mobilności i rozwoju nowej kadry oraz potencjału współpracy.

Jakie korzyści przynosi członkostwo Instytutu Techniki Budowlanej w ENBRI dla polskiego sektora budownictwa drogowego?

Robert Geryło: ENBRI jest m.in. współzałożycielem Europejskiej Rady ds. Badań, Rozwoju i Innowacji w Budownictwie (ECCREDI) oraz Europejskiej Platformy Technologicznej Budownictwa, Środowiska Zbudowanego i Budynków Efektywnych Energetycznie (ECTP). Obie organizacje mają obecnie bardzo duży wpływ na kształtowanie europejskiej polityki naukowej i ścisłej współpracy z biznesem. Podstawowym celem jest umiejscowienie budownictwa w centrum zainteresowania jako sektora o znaczącym potencjale innowacyjności i zdolności oddziaływania na zapotrzebowanie na surowce i energię oraz ograniczenie wpływu na środowisko i adaptację do zmian klimatycznych. Duże znaczenie ma fakt, że Polska jest jednym z ważniejszych rynków produkcji wyrobów budowlanych, zarówno na własne potrzeby związane z rozwojem gospodarczym, jak i na eksport.

Jaka jest rola ENBRI w promowaniu zrównoważonego rozwoju w sektorze budownictwa drogowego w Europie?

Robert Geryło: Zrównoważony rozwój w budownictwie pełni od dawna istotną rolę w strategii ENBRI, która odnosi się do takich obszarów, jak: transformacja i efektywność energetyczna, efektywne wykorzystanie surowców i gospodarka o obiegu zamkniętym, digitalizacja oraz priorytetowe uwzględnienie aspektów społecznych i rozwoju obszarów zurbanizowanych. Transformacja gospodarcza w dużym stopniu dotyczy systemu transportu, szczególnie w odniesieniu do jego bezpieczeństwa, odporności i potrzeb wdrożenia zasad gospodarki o obiegu zamkniętym. Ocenia się, że obecnie transport odpowiada za około 25% całkowitej emisji gazów cieplarnianych w UE. Potrzeba trwalszych, wydajniejszych i zrównoważonych form budownictwa będzie promować kolejne innowacje materiałowe i technologiczne. Droga do zrównoważonego rozwoju w tym sektorze wymaga prowadzenia multidyscyplinarnych badań i współpracy między instytucjami badawczymi w Europie.

Jakie możliwości współpracy międzynarodowej oferuje ENBRI w kontekście innowacji w budownictwie drogowym?

Robert Geryło: Instytucje zrzeszone w ENBRI bezpośrednio i poprzez Radę ECCREDI oraz platformę ECTP oddziałują na kształtowanie europejskich wieloletnich programów badawczych, w ramach których prowadzi się projekty oparte na współpracy międzynarodowej i w których uczestniczą również instytucje i podmioty gospodarcze, które koncentrują się na innowacyjnych rozwiązaniach w budownictwie. Ponadto organizowane są grupy robocze, których celem jest m.in. wspieranie współpracy pracowników badawczych z różnych instytucji zajmujących się wspólną tematyką. Warsztaty i seminaria ENBRI cieszą się dużym zainteresowaniem wśród nie tylko doświadczonych specjalistów, ale również dają możliwość przedstawienia swoich prac i osiągnięć młodej kadrze badawczej z różnych krajów i ośrodków. Bez wątpienia jest to działalność kształtująca przyszły potencjał środowiska i kierunki jego rozwoju.

Dziękuję za rozmowę.