Most Zygmunta Augusta i Anny Jagiellonki przez Wisłę w Warszawie (1573-1603)

Budowa rozpoczęła się dopiero 25 czerwca 1568 r. i trwała prawie pięć lat. Drewno pozyskiwano w Lasach Kozienickich w puszczy Pustelnik oraz w okolicach Sandomierza i spławiano Wisłą do Warszawy.

Król zmarł, nie doczekawszy zakończenia budowy, którą doprowadziła do szczęśliwego końca Anna Jagiellonka (1523-1596). Most został otwarty 5 kwietnia 1573 roku i wywarł na współczesnych duże wrażenie. Koszt mostu wyniósł w 1573 r. około 100 tys. florenów, co po przeliczeniu [8] po dzisiejszym kursie złota daje kwotę około 38 milionów współczesnych złotych.

Marek Mistewicz odnalazł i zestawił w swojej pracy Jak naprawdę wyglądał most Zygmunta Augusta [8] mało znane opisy mostu sporządzone przez ówczesnych jego użytkowników.

Wspomnienia

Warto przytoczyć niektóre z nich opisujące wrażenia z przejazdu tym mostem. Gdański kupiec, dominikanin i kronikarz Martin Gruneweg (1562-1618), przyjeżdżając po raz pierwszy do Warszawy 30 sierpnia 1579 r., zanotował w pamiętniku [1]: „Po nieszporach dotarliśmy do mostu przed Warszawą, z którym tylko niewiele innych równać się może wielkością i urodą. Król Zygmunt August zaczął go dużym kosztem budować z drewna…, a królowa Anna, jego siostra, ukończyła ją za moich czasów. Wiele by można znaleźć pięknych drewnianych mostów, ale ci, którzy widzieli ten, powiadają, że jest najznakomitszy. Szacują jego długość podobnie jak mostu od gdańskiej Wysokiej Bramy do Bramy Stągiewnej. Biegnie on prosto jak po sznurku i jest tak szeroki, że mogą się na nim minąć dwa wozy, jest też on najmilszym traktem spacerowym mieszkańców Warszawy. Że jednak łatwo zobaczyć go na drukowanej rycinie, bo ją od dawna rozpowszechniają, tędy nie będę o nim więcej wspominał” (tłum. Eliza Borg).