Miasteczka ruchu drogowego jako aktywny element polityki poprawy bezpieczeństwa w ruchu kołowym wśród dzieci i młodzieży

Wyposażenie miasteczka ruchu drogowego

Infrastruktura w postaci miasteczek ruchu drogowego dynamicznie rozwinęła się w Polsce w latach 2012–2016, kiedy to w każdym z województw powstało co najmniej kilka tego typu obiektów. Przyczyną takiego stanu była realizacja programu rządowego „Budujemy Miasteczka Ruchu Drogowego” oraz spore zainteresowanie i pozytywny odbiór MRD przez starszych i młodszych obywateli. Niezależnie od tego nie powstał jednak żaden precyzyjny akt prawny lub wytyczne, które regulowałyby kwestie formalne związane z wielkością, wyposażeniem, lokalizacją czy wymaganiami technicznymi w zakresie budowy i projektowania MRD.

Jedyną wskazówkę do projektowania stacjonarnych miasteczek można znaleźć w dokumencie Założenia budowy miasteczka ruchu drogowego – Projekt Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko pn. „Budujemy Miasteczka Ruchu Drogowego” [6] udostępnionym na stronie Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego w Krakowie. Dokument ten wskazywał wymagania dotyczące projektowania i budowy MRD na potrzeby realizacji ww. programu w województwie małopolskim, jednakże miał on formę wytycznych, a nie rozporządzenia, wymagań technicznych czy innej formy aktu prawnego, co pozwoliło korzystać z niego jedynie jako formy drogowskazu i podpowiedzi na etapie planowania takiej inwestycji.

Każde MRD powinno być odzwierciedleniem choć części rzeczywistych sytuacji mogących wydarzyć się w ruchu drogowym, a w związku z tym powinno zawierać elementy występujące w ruchu drogowym. Z tego powodu podstawowym aktem prawnym, będącym sercem wymagań projektowych dla miasteczek ruchu drogowego, powinno być Prawo o ruchu drogowym oraz jego akty wykonawcze. Istotną kwestią jest ponadto lokalizacja MRD oraz dostępna powierzchnia zabudowy, co bezpośrednio wpływa na zakres wyposażenia zastosowanego na projektowanym MRD.

Niezależnie od tych zmiennych wszystkie projektowane elementy powinny odzwierciedlać rzeczywiste warunki występujące na drogach, tak aby dzieci i młodzież mogły uczyć się bezpiecznego zachowania w określonych sytuacjach i warunkach panujących na drodze.

Najważniejsze wymagania techniczne i formalne dla projektowanych MRD

Bazując na zapisach z wytycznych małopolskich [6] oraz wizji terenowej w kilku miasteczkach ruchu drogowego w województwie śląskim, przedstawiono najważniejsze wymagania techniczne i formalne dla projektowanych MRD:

• minimalna powierzchnia zabudowy: 1800 m²,
• optymalna powierzchnia zabudowy: 2500–2800 m²,
• jezdnie:
  • nawierzchnia jezdni wykonana w technologii asfaltowej lub brukowanej (betonowa kostka brukowa niefazowana, kolor szary),
  • pasy ruchu na jezdni wydzielone poprzez oznakowanie poziome (możliwe stosowanie również odcinków bez oznakowania poziomego – imitujące warunki dróg niższych klas),
  • minimalna szerokość jezdni równa 2,00 m, pas ruchu o szerokości co najmniej 1,00 m,
  • co najmniej jedna długa prosta i jeden długi łuk (długości odcinków uzależnione od dostępności terenowej),
  • co najmniej jeden odcinek drogi jednokierunkowej.
• jezdnia dróg dla rowerów wykonana w technologii asfaltowej lub brukowanej (betonowa kostka brukowa niefazowana, kolor czerwony),
• nawierzchnia ciągów pieszych wykonana w technologii brukowanej (betonowa kostka brukowa fazowana, kolor grafit); nawierzchnie dla pieszych powinny towarzyszyć jezdni na długości co najmniej ⅓ całej długości projektowanej jezdni, na pozostałej części należy umożliwić poruszanie się pieszych i rowerzystów z wykorzystaniem nieoznaczonego pobocza,
• skrzyżowania:
  • co najmniej jedno projektowane skrzyżowanie równorzędne,
  • jedno skrzyżowanie z: drogą podporządkowaną, -ruchem okrężnym, -sygnalizacją świetlną.
• co najmniej jedno z projektowanych skrzyżowań wymienionych powyżej jako skrzyżowanie skanalizowane z wyspami kanalizującymi ruch,
• wykonanie przejazdu kolejowego wraz z oznakowaniem pionowym i poziomym,
• wykonanie przynajmniej jednego progu zwalniającego,
• na terenie MRD powinny znaleźć się co najmniej 3 przejścia dla pieszych, w tym jedno z sygnalizacją świetlną i jedno z oznaczeniem jako przejście dla dzieci,
• oznakowanie pionowe i poziome, w tym w szczególności znaki ostrzegawcze (np. A-1, A-2, A-7), zakazu (np. B-2, B-20), nakazu (np. C-1, C-2), informacyjne (D-1, D-6, D-40) oraz linie malowane (np. P-1, P-4, P-10).

Badania naukowe związane z miasteczkami ruchu drogowego

W artykule przedstawiono przykładowe plany sytuacyjne z geometrią oraz wyposażeniem podstawowego miasteczka ruchu drogowego oraz rozbudowanego miasteczka ruchu drogowego (rys. 1 i 2).

Przedstawione powyżej najważniejsze wymagania techniczne dla projektowanych MRD nie są zbiorem wszystkich zasad, które pozwolą na zaprojektowanie właściwego, poprawnego, a przede wszystkim dającego możliwość nauki miasteczka ruchu drogowego. Wydaje się, że prowadzenie badań naukowych i dogłębniejsze rozpoznanie potrzeb i warunków koniecznych do spełnienia w zakresie projektowania i budowy miasteczek ruchu drogowego to właściwy kierunek dalszych działań. Pozwoli to na wypełnienie aktualnie istniejących luk prawnych i lepsze dopasowanie nowej infrastruktury tego typu do sytuacji mogących w rzeczywistości spotkać pieszych czy kierowców jedno- lub dwuśladów. Jest to kierunek uzasadniony, m.in. z uwagi na dynamiczny rozwój infrastruktury rowerowej, zwłaszcza w dużych i średnich miastach oraz z uwagi na fakt, iż Polska znajduje się w niechlubnej czołówce zestawień najwyższej wypadkowości i śmiertelności w ruchu drogowym w Europie.

Galeria