Ekologiczne uwarunkowania projektowania dróg szybkiego ruchu w Polsce

Obecnie już mało kto neguje konieczność dostosowania sieci drogowych do wymagań ochrony środowiska. Jednak zupełnie inna sytuacja była jeszcze 50 lat temu, gdy zdecydowana większość drogowców podchodziła krytycznie do tzw. „nowinek ekologicznych”. Zmianę nastawienia specjalistów drogowych wymusiły z jednej strony wzrost świadomości ekologicznej społeczeństwa europejskiego i polskiego, a z drugiej – wprowadzenie do przepisów prawnych rozbudowanego prawa ekologicznego zarówno na poziomie unijnym, jak i krajowym.

Nie ulega wątpliwości, że drogi, w tym zwłaszcza międzymiejskie, oddziałują negatywnie na otaczające je środowisko przyrodnicze. Wiąże się to chociażby z faktem, że budowa drogi na terenach otwartych oznacza przekształcenie istniejącego, często wartościowego przyrodniczo, zagospodarowania terenu w sztuczną budowlę, pozbawioną z założenia cennych elementów przyrodniczych. Dochodzi wtedy do zajęcia terenu pod nową drogę, usunięcia roślinności i gleby, a następnie budowy jezdni i innych elementów drogowych.

Wysoki poziom negatywnego oddziaływania na środowisko dotyczy przede wszystkim dróg o najwyższych klasach technicznych. Chodzi tu przede wszystkim o rozbudowę sieci dróg szybkiego ruchu (DSR), tj. sieci autostrad i dróg ekspresowych, która przenosząc znaczne potoki ruchu drogowego, wpływa negatywnie zarówno na stan otaczającego środowiska przyrodniczego, jak i warunki życia społeczności lokalnych. Wpływ ten jest ograniczany głównie administracyjnie, przede wszystkim przez drobiazgowe niekiedy zapisy w decyzjach o środowiskowych uwarunkowaniach (DŚU).

Poniżej omówiono najważniejsze proekologiczne modyfikacje projektowania sieci DSR, jakie nastąpiły wskutek wprowadzenia prawa ekologicznego do przepisów prawnych w Polsce.