Najnowsza generacja systemu monitoringu atmosfery uruchomiona w tunelu S3 w Świnoujściu

Artykuł opisuje ewolucję monitoringu atmosfery w tunelach, szczególnie pomiar NO₂, na przykładzie tunelu S3 w Świnoujściu i innowacyjnej aparatury.

Tunel pod Świną na końcu drogi ekspresowej S3 jest dobrym przykładem ilustrującym zmiany w wymaganiach i realizacji systemów monitoringu atmosfery w tunelach w ostatniej dekadzie. Monitoring atmosfery pełni ważną rolę dla bezpiecznej eksploatacji tunelu, jest podstawowym źródłem sygnałów sterujących pracą wentylacji w tunelu, a w przypadku przekroczenia określonych progów – zamknięcia tunelu dla ruchu. Temat ten uregulowano w Rozporządzeniu nr 735 Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie, a w nowelizacji z 1 sierpnia 2019 r. wymieniono wartości progowe parametrów powietrza w tunelu sterujące wentylacją oraz dające sygnał na zamknięcie tunelu. Wartości te przedstawiono w tab. 1. Rozporządzenie wymaga więc ciągłego pomiaru CO, NO₂ i widoczności. Ponadto niezbędny dla kontroli skuteczności wentylacji jest ciągły pomiar prędkości i kierunku przepływu powietrza.

Trudny temat – pomiary tlenków azotu

Jak widać, wymagany jest ciągły pomiar składników gazowych CO i NO₂ przy braku wymogu pomiaru NO. Termin „tlenki azotu” często wywołuje konfuzję, a dokumentacja projektowa niektórych tuneli wskazuje, że jej autorzy traktują terminy „NO”, „NO₂” i „NOx” ekwiwalentnie, nie zdając sobie sprawy, że tlenek i ditlenek azotu to dwa różne gazy o różnych stężeniach i różnej toksyczności. Według znanych już od dłuższego czasu badań to właśnie ditlenek azotu (czyli NO₂) jest gazem o bardzo wysokiej toksyczności (mimo że jest go w tunelu mniej niż NO) i jego monit...