Jolanta Zdunowska: Podjęliśmy się przedsięwzięcia wyjątkowego na skalę globalną

„Kujawy Go4ECOPlanet” wyłapie 100% emisji CO₂. W jaki sposób to możliwe?

Jolanta Zdunowska: W ramach inwestycji w Cementowni Kujawy powstanie instalacja do wyłapywania oraz skraplania dwutlenku węgla, a także infrastruktura towarzysząca. Instalacja oparta zostanie na technologii Cryocap™ FG firmy Air Liquide. Proces opiera się na wychwyceniu, a następnie oddzieleniu i skropleniu dwutlenku węgla w niskiej temperaturze. W całym procesie kriogenicznym zostanie on przetworzony na 99,9-proc. czysty CO₂ oraz kondensaty, które podlegać będą dalszej obróbce. W wyniku obróbki kondensatów powstanie woda, którą wykorzystamy ponownie w produkcji, oraz związki siarczanów i azotanów sodu, które zostaną użyte w rolnictwie. CO₂ po skropleniu zostanie załadowany do specjalnych zbiorników, a następnie przetransportowany koleją do punktu przeładunkowego w porcie morskim. Stamtąd załadowany będzie na statki i dostarczany na Morze Północne. Magazynowanie odbędzie się w specjalnie przeznaczonych do tego wyeksploatowanych kawernach po złożach gazu i ropy naftowej. Technologię wychwytywania CO₂ z procesów produkcyjnych testowano przez ponad 5 lat w ośrodku Air Liquide we Francji, zaś rozwiązania firmy Air Liquide stosowane są w przemyśle w wielu krajach na całym świecie. Infrastruktura transportowa i przeładunkowa w Porcie Gdańskim jest częścią osobnego projektu, realizowanego przez konsorcjum, w skład którego również wchodzi Lafarge Polska. Dzięki temu możliwe będzie całkowite zamknięcie łańcucha związanego z wychwytem CO₂.

Uruchomienie instalacji CCS planowane jest na 2027 r. Jakie jeszcze przygotowania trzeba poczynić?

Jolanta Zdunowska: Realizacja inwestycji zaplanowana jest na 5 lat, natomiast uruchomienie instalacji wychwytującej dwutlenek węgla odbędzie się w 2027 r. Na 2023 r. zaplanowane zostały działania związane z zamknięciem formalności wymaganych do realizacji projektu – przede wszystkim otrzymanie decyzji środowiskowej. W tym roku zaplanowano również podpisanie umów z najważniejszymi partnerami i podwykonawcami w dziedzinie dostawy energii i transportu. Do końca stycznia 2024 r. zakończone zostanie tworzenie dokumentacji i Lafarge dokona wyboru wykonawcy. Zakładamy, że w pierwszej fazie funkcjonowania instalacji będziemy transportować z Cementowni Kujawy do Portu Gdańskiego ponad 3000 ton CO₂ dziennie. Każda z partii zostanie dostarczona statkami na Morze Północne, gdzie CO₂ będzie wtłaczane w wyeksploatowane pola naftowe i gazowe.

Cementownia Kujawy stanie się pierwszą w Polsce oraz jedną z pierwszych na świecie cementowni zeroemisyjnych. Co to oznacza dla koncernu?

Jolanta Zdunowska: Projekt „Kujawy Go4ECOPlanet” stanowi jeden z najważniejszych elementów strategii zrównoważonego rozwoju Lafarge i Grupy Holcim, których jednym z celów jest kompleksowa dekarbonizacja procesów przemysłowych. Lafarge od wielu lat prowadzi szereg inwestycji w unowocześnienie produkcji materiałów budowlanych wpływających na ograniczenie emisji CO₂. Tylko w ciągu ostatnich dwóch lat Lafarge w Polsce zredukował swoje emisję CO₂ o ponad 200 tys. ton. W ostatnim czasie firma znacząco przyspieszyła dekarbonizację i wprowadziła niskoemisyjne cementy (ECOPlanet) oraz betony (ECOPact). Działania te w połączeniu z wychwytywaniem CO₂ przełożą się na znaczące obniżenie śladu węglowego w materiałach budowlanych, a w konsekwencji całym sektorze budowalnym, co powoli tworzyć rzeczywiście zielone budynki i inne obiekty infrastrukturalne.

W ciągu 10 lat instalacja CCS w Cementowni Kujawy wyłapie ponad 10 mln ton CO₂. Przyczyni się to do ograniczenia emisji w całym sektorze cementowym w Polsce o 10% rocznie.

Założeniem projektu jest doprowadzenie do możliwie szerokiego zastosowania technologii wychwytywania dwutlenku węgla w innych gałęziach przemysłu w całej Europie – replikowanie technologii CCS w innych gałęziach, zwłaszcza wysokoemisyjnego przemysłu. Na swoim przykładzie w ramach projektu „Kujawy Go4ECOPlanet” w praktyce wykażemy bezpieczeństwo i skalowalność technologii CCS oraz jej korzystny wpływ na ekosystem. Wierzymy, że inni producenci cementu, ale też inne wysokoemisyjne sektory gospodarki, jak energetyka czy hutnictwo, będą podążać drogą wytyczoną przez Cementownię Kujawy. Stosowanie nowoczesnych technologii, takich jak wychwytywanie CO₂, tam gdzie niemożliwe jest wyeliminowanie emisji w sposób naturalny – jak np. w produkcji cementu – jest kluczowe dla osiągnięcia zeroemisyjności. „Kujawy Go4ECOPlanet” ma istotny wpływ na zmniejszenie emisji sektora cementowego w Polsce i tym samym w całym łańcuchu budownictwa.

Jest to ogromna inwestycja, warta miliony euro. Dlaczego warto inwestować w tego typu aktywności?

Jolanta Zdunowska: Sektor cementowy charakteryzuje się dużą innowacyjnością we wprowadzaniu rozwiązań sprzyjających ograniczaniu negatywnego wpływu na środowisko naturalne. Pomimo swej nowoczesności ma pewne limity w ograniczeniu emisyjności CO₂ na tonę cementu. Dążenie do dekarbonizacji oznacza konieczność poszukiwania i wdrażania nowych technologii. W 2034 r. branża cementowa zostanie pozbawiona bezpłatnych uprawnień do emisji CO₂. By dalej produkować cement i być konkurencyjną, musi w najbliższych latach wprowadzić technologię CCS. Zastosowanie wychwytywania CO₂ na skalę przemysłową w Cementowni Kujawy pozwoli na replikację tej technologii w innych cementowniach.

„Kujawy Go4ECOPlanet” jest kamieniem milowym w dekarbonizacji całego sektora budowlanego, ponieważ CCS jest jedyną obecnie efektywną metodą ograniczenia emisji w tej branży. Bez wychwytywania emisji CO₂ nie ma możliwości osiągnięcia neutralności w zakresie produkcji klinkieru czy cementu. Wyeliminowanie emisji procesowych pozwoli wprowadzać na rynek jeszcze bardziej niskoemisyjne materiały budowlane i redukować negatywny wpływ branży na środowisko. Inwestycje CCS, takie jak „Kujawy Go4ECOPlanet”, oprócz spełnienia swojego głównego celu w postaci poprawy stanu środowiska mogą stać się również kołem zamachowym gospodarki. Istnieją badania wskazujące, że sektor CCS może na świecie wygenerować łącznie aż 50 000 miejsc pracy. Dzięki takim projektom jak „Kujawy Go4ECOPlanet” Polska może objąć pozycję lidera w tej dziedzinie.

Przeczytaj również: Jerzy Graboś: Gwarantem sukcesu jest wzajemne zaufanie i szacunek