Uwarunkowania przyrodnicze rekultywacji – geometria obiektów

Polskie górnictwo surowców skalnych obejmuje zróżnicowaną grupę skał, począwszy od kopalin bardzo zwięzłych i zwięzłych, po surowce ilaste i okruchowe. Eksploatacją surowców skalnych w Polsce zajmują się odkrywkowe zakłady górnicze o zróżnicowanej wielkości, o wydobyciu od kilku milionów ton rocznie, po niewielkie zakłady z wydobyciem rzędu kilku tysięcy ton na rok. Rozmaitość surowców skalnych i ich właściwości, różnorodność technologii wydobycia, wreszcie zróżnicowanie uwarunkowań przyrodniczych, społecznych i ekonomicznych, w jakich funkcjonują zakłady górnicze, powodują, że istnieje wiele metod i kierunków rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. Artykuł powstał na podstawie pracy pt. Metody rekultywacji i zagospodarowania obszarów poeksploatacyjnych w górnictwie skalnym. W niniejszym opracowaniu wykorzystano jej fragmenty dotyczące uwarunkowań przyrodniczych rekultywacji – geometrii obiektów.

Geometria obiektów należy do czynników wewnętrznych, związanych bezpośrednio z rekultywowanym obszarem. W górnictwie skalnym można rozróżnić dwie grupy obiektów. Są nimi: wyrobiska związane z wydobyciem surowców okruchowych i ilastych oraz tereny eksploatacji surowców zwięzłych obejmujące wyrobiska (kamieniołomy). A także zwałowiska nadkładu i odpadów wydobywczych. Wyrobiska po surowcach okruchowych i ilastych mają najczęściej formę wgłębną. Ukształtowanie wyrobiska jest uzależnione od cech strukturalno-teksturalnych górotworu, formy zalegania złoża w górotworze, kształtu złoża oraz sposobu prowadzenia eksploatacji [1]. Wymiary i parametry wyrobisk po eksploatacji surowców okruchowych i ilastych można przy zaangażowaniu stosunkowo niewielkich środków dostosować do wymagań preferowanego kierunku rekultywacji. W przypadku wyrobisk po surowcach zwięzłych wyróżnia się kamieniołomy: stokowe, wgłębne, stokowo-wgłębne, wierzchowinowe i wierzchowinowo-wgłębne [2].