Ekologiczne uwarunkowania projektowania dróg szybkiego ruchu w Polsce

Rozbudowane wariantowanie przebiegu drogi

W tradycyjnym podejściu do projektowania dróg zwykle wykonywano jeden projekt dla jednego przebiegu nowego odcinka drogi, przy czym inwestor – dążąc do minimalizacji kosztów realizacyjnych – wskazywał do realizacji przebieg możliwie najkrótszy, uwzględniając jedynie oczywiste przeszkody terenowe (takie jak: góry, rzeki, jeziora, zwarta zabudowa). W rezultacie realizacje drogowe sprzed 2000 r. charakteryzował przebieg DSR zbliżony do linii prostej, a wydłużenie (bezwzględne) nowych tras nie przekraczało zwykle 10%. Widać to na mapie samochodowej Polski, gdzie takie drogi jak tzw. „gierkówka” (czyli dwujezdniowa droga Warszawa – Katowice) z lat 70. czy autostrady A1, A2 i A4 wytyczone w latach 90. mają prosty przebieg.

Z początkiem XXI wieku sytuacja zmieniła się, gdyż zaczęto uwzględniać nieznane przedtem przeszkody terenowe w postaci obszarów prawnie chronionych, głównie na postawie ustawy o ochronie przyrody, takich jak np.: parki narodowe, parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu, obszary Natura 2000 czy chronione siedliska przyrodnicze i chronione gatunki roślin, grzybów i zwierząt. Jednocześnie – szukając optymalnego ekologicznie przebiegu drogi – wprowadzono wymóg wariantowania przebiegu nowej drogi, obecnie najczęściej chodzi o trzy zasadnicze opcje przebiegu DSR, przy czym każdy wariant należy opracować z jednakową dokładnością, nie wyróżniając w tym wariantu preferowanego przez inwestora. W niektórych przypadkach analizie ekologicznej poddaje się znacznie więcej wariantów inwestycji, np. dla przebiegu nowej drogi DK16/S16 Mrągowo – Ełk analizowano najpierw 16 wariantów, potem 41 wariantów, a obecnie już tylko trzy warianty wynikowe.

Tak szerokie wariantowanie skutkuje z jednej strony wzrostem kosztów projektowan...