Monika Bielewska: Drogi powinny wybaczać błędy i być samowyjaśniające

Monika Bielewska, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Forum Audytorów Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego w rozmowie z redakcją „Magazynu Autostrady” odpowiada na pytania dotyczące Stowarzyszenia, audytu BRD, stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce oraz najskuteczniejszych sposobów jego poprawy. 

Jest Pani audytorem bezpieczeństwa ruchu drogowego od 2006 r. Czy mogłaby Pani przybliżyć naszym czytelnikom, jakie zadania spoczywają na audytorze BRD?

Monika Bielewska: Audytor bezpieczeństwa ruchu drogowego wykonuje audyty bezpieczeństwa ruchu drogowego. Audyt BRD jest elementem zarządzania bezpieczeństwem dróg i oznacza niezależną, szczegółową, techniczną ocenę cech projektowanej, budowanej, przebudowywanej lub użytkowanej drogi publicznej pod względem bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego (art. 4. ust. 29 Ustawy o drogach publicznych, Dz.U. z 1985 r., nr 14, poz. 60, tekst jednolity Dz.U. z 2022 r., poz. 1693). Dobrą praktyką jest, że audyt BRD wykonywany jest przez zespół złożony z co najmniej dwóch audytorów BRD. Rolą audytora BRD jest zidentyfikowanie zagrożeń dla uczestników ruchu drogowego i sformułowanie zaleceń dla zarządcy drogi (zlecającego audyt BRD), które eliminują lub minimalizują skutki zagrożeń. Wszystko to na etapie przygotowania i realizacji inwestycji drogowej i w początkowej fazie użytkowania drogi. 

Audytor bezpieczeństwa ruchu drogowego wykonuje także ukierunkowane kontrole bezpieczeństwa ruchu drogowego, które, jak audyt BRD, są elementem zarządzania bezpieczeństwem dróg. Ukierunkowana kontrola BRD przeprowadzana jest na podstawie wizji lokalnej dokonywanej na danej drodze lub jej odcinku przez zespół ekspertów powołany przez zarządcę drogi. Jest ustawowy zapis stanowiący, że w skład tego zespołu wchodzi co najmniej jeden audytor bezpieczeństwa ruchu drogowego. Zespół ekspertów analizuje między innymi parametry użytkowe i techniczne drogi, stan techniczny drogi lub jej odcinka, organizację ruchu drogowego, wszystko to pod kątem wpływu na stan bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego i ryzyka wystąpienia wypadków drogowych i innych zdarzeń niebezpiecznych. Po wizji lokalnej zespół ekspertów sporządza raport, w którym wskazuje zalecenia dla zarządcy drogi.

Kiedy wykonuje się audyt BRD?

Monika Bielewska: O tym stanowi art. 24j ust. 1 Ustawy o drogach publicznych. W skrócie, audyt BRD wykonywany jest przed uzyskaniem decyzji administracyjnych (na etapie projektowania drogi, przed oddaniem do użytkowania). Audyt wykonuje się także w początkowej fazie jej funkcjonowania, do roku od oddania drogi do użytkowania. 

Ważne jest też dla jakiej sieci dróg przeprowadza się audyt BRD. Ustawa o drogach publicznych określa sieć dróg objętą zarządzaniem bezpieczeństwem, w tym audytem BRD. Do sieci tej należą drogi lub ich odcinki w transeuropejskiej sieci drogowej; autostrady i drogi ekspresowe lub ich odcinki poza transeuropejską siecią drogową; drogi krajowe lub ich odcinki, które przebiegają poza granicami administracyjnymi miast oraz są budowane lub przebudowywane, albo zostały wybudowane lub przebudowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej. Zarządzaniem bezpieczeństwem objęte są także drogi wojewódzkie lub ich odcinki, które przebiegają poza granicami administracyjnymi miast oraz są budowane lub przebudowywane, albo zostały wybudowane lub przebudowane z udziałem środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej, oraz nie zapewniają dostępu do nieruchomości przylegających do nich za pośrednictwem zjazdu.

Dlaczego przeprowadzanie audytu BRD jest tak istotne?

Monika Bielewska: Audyt BRD pozwala na wyeliminowanie rozwiązań niebezpiecznych, stanowiących zagrożenie dla uczestników ruchu drogowego, już na etapie projektowania, bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Po wybudowaniu drogi, w początkowej fazie użytkowania, audyt pozwala na wychwycenie mankamentów lub błędów zagrażających bezpieczeństwu, których nie jesteśmy w stanie zauważyć na etapie dokumentacji. W początkowej fazie użytkowania audytor obejmuje analizą także zachowania użytkowników funkcjonującej drogi. Jego zadaniem jest wychwycenie przyczyn niebezpiecznych zachowań i sformułowanie zaleceń dla zarządcy drogi umożliwiających ich eliminację.

Wskazanie przez audytora zagrożeń, zalecenie sposobu ich eliminacji, uwzględnienie zaleceń przez zarządcę drogi to zmniejszenie ryzyka zdarzenia drogowego, korzyść dla zdrowia i życia użytkowników drogi.