Nowe standardy badań CPTU – wyższa jakość ale i koszty

W niniejszym artykule skupiono się na dwóch istotnych elementach wprowadzonych zmian: nowej klasy penetrometru i nowego pojęcia kategorii badania oraz aspektów związanych z kontrolą wykonania sondowania CPTU (zarówno w aspekcie sprzętowym jak i proceduralnym).

Klasa penetrometru i kategoria badania

Do tej pory [9]wyróżniano 4 klasy penetrometrów CPTU/CPT, przy czym klasa 1. cechowała się najwyższą precyzją pomiaru i tym samym uważana była za gwarantującą wyniki najwyższej jakości. W każdej z klas ocenie podlegała precyzja pomiaru pięciu podstawowych parametrów (z wyjątkiem najniższej, klasy 4., w której nie dokonywano pomiaru wzbudzonego ciśnienia w porach gruntu – u₂): oporu stożka q_c, tarcia na pobocznicy f_s, wzbudzonego ciśnienia w porach gruntu – u₂, odchylenia od pionu oraz głębokości penetracji). Podane w standardzie przedziały wymaganej precyzji pomiaru poszczególnych wartości, odnosiły się do bliżej niesprecyzowanego poziomu wartości „prawdziwej”, która w praktyce odnosiła się do średniej z wielokrotnych pomiarów kalibracyjnych, wykonanych w warunkach laboratoryjnych przez producenta. Warto podkreślić, że takie podejście pozwalało w praktyce jedynie na teoretyczne poczucie spełnienia standardu podczas zakupu urządzenia, nie dawało jednak wiarygodnej informacji o rzeczywistej precyzji pomiaru w warunkach polowych danego testu. W nowej wersji standardu ISO, obok obowiązujących wcześniej klas penetrometru (o zmienionej nieco numeracji), wprowadzono zatem również pojęcie kategorii testu. Zaliczenie określonego badania do jednej z 4. kategorii (A, B, C lub D), następuje dopiero po jego wykonaniu i wynika zarówno z klasy zastosowanego penetrometru, jak i przebiegu samego testu (tab. 1).