Utrzymanie i trwałość obiektów inżynierskich – jako główne wyznaczniki niezawodności infrastruktury komunikacyjnej

Tematyka utrzymania i trwałości mostów jest zagadnieniem o dużym znaczeniu technicznym, ekonomicznym, jak również społecznym. Jest ona szczególnie ważna w kontekście możliwości bezawaryjnego, niezakłóconego korzystania przez nas, jako użytkowników, z niezbędnych w codziennym życiu drogowych, kolejowych i pieszo-rowerowych ciągów komunikacyjnych. Z tego względu jestem wdzięczny redakcji czasopisma „Mosty” za inicjatywę wyboru tego zagadnienia jako temat przewodni niniejszego wydania czasopisma.

Obiekty inżynierskie to ogromny majątek narodowy, który wymagał dużego nakładu sił i środków, a także ogromnego „wsadu” wiedzy. Jest on również dorobkiem wielu pokoleń, z tego względu wydaje się oczywiste, że wymaga on odpowiedniego utrzymania, wykonywania prac remontowych i zabiegów renowacyjnych bądź też wzmacniania konstrukcji, aby możliwe było ich wieloletnie użytkowanie (jest oczywiste, że jak najdłuższe). W tym kontekście zagadnienie trwałości mostów nabiera szczególnego znaczenia.

Opisywana tematyka stanowi szerokie spektrum wiedzy z wielu dziedzin, które są wzajemnie ściśle związane. Dotyczą one zarówno sposobu właściwego konstruowania obiektów, stosowanych technologii i używanych materiałów – różnych na przestrzeni lat, jak też jakości samego procesu ich wznoszenia. Ma to też bezpośredni związek z poziomem utrzymania obiektów w trakcie ich eksploatacji, wielkością przeznaczonych nakładów finansowych na ten cel, jak również z metodami zarządzania gospodarką mostową.

Zdaniem autora w codziennej praktyce nie docenia się w sposób właściwy wagi problematyki trwałości. Wszyscy wiemy, że eksploatowany obiekt mostowy jest najczęściej niezauważany aż do momentu wyłączenia go z użytkowania, a przecież należy sobie uświadomić, że to właśnie trwałość decyduje o tym, jak długo będzie on składową częścią tak nam wszystkim niezbędnej infrastruktury komunikacyjnej.

Bieżące problemy eksploatacyjne użytkowanych obiektów mostowych

Pomimo dysponowania odpowiednimi, funkcjonującymi systemami przeglądów infrastruktury mostowej w naszym kraju, jak również coraz bardziej zaawansowanymi systemami i technikami diagnostycznymi poziom utrzymania obiektów mostowych nie odpowiada potrzebom w tym zakresie. Wiąże się to zarówno z coraz większą liczbą obiektów koniecznych do utrzymywania, wiekiem konstrukcji użytkowanych, jak i ciągłymi ograniczeniami środków finansowych, które są do dyspozycji jednostek zarządzających infrastrukturą komunikacyjną – w kraju i na świecie. Taki stan powoduje stopniową degradację nieodpowiednio utrzymywanych mostów, a przez to obniża się ich ogólna trwałość. Przykłady dotyczące newralgicznych elementów konstrukcyjnych mostów o różnych rozwiązaniach materiałowych w aspekcie ich trwałości – wymagające szczególnej uwagi pod względem utrzymania – przedstawiono na fot. 1-5.

Biorąc pod uwagę wymogi prawne, to zgodnie z ustawą [1] zarządca obiektu inżynierskiego powinien utrzymywać go w sposób zapewniający stałe spełnianie przez ten obiekt następujących wymagań podstawowych:

• nośności i stateczności konstrukcji,
• bezpieczeństwa użytkowania i dostępności obiektów,
• bezpieczeństwa pożarowego,
• higieny, zdrowia i środowiska,
• ochrony przed hałasem,
• oszczędności energii i izolacyjności cieplnej,
• zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych;

Ponadto zarządca obiektu inżynierskiego powinien w szczególności zapewnić użytkowanie i ochronę obiektu inżynierskiego w sposób ograniczający ryzyko obniżenia nośności, stateczności i trwałości budowli oraz bezpośredniego zagrożenia bezpieczeństwa uczestników ruchu drogowego, odbywającego się po obiekcie, pod lub nad obiektem. Wymagania te podane są w najnowszych Wzorcach i standardach Ministerstwa Infrastruktury [2].

Galeria

Zobacz więcej