Zasady organizacji ruchu drogowego

Kwestie związane z organizacją i urzędami odpowiedzialnymi za organizację ruchu drogowego są zawarte w ustawie prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem. Wątpliwości w praktyce budzi to, czy zmianę organizacji ruchu należy skonsultować z okolicznymi mieszkańcami.

Ogólne zasady dotyczące organizacji ruchu drogowego i kompetencji poszczególnych urzędów w tej kwestii zawiera art. 10 Ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 1047, z późn. zm.).

Wojewoda sprawuje nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach wojewódzkich, powiatowych, gminnych, publicznych położonych w miastach na prawach powiatu i w mieście stołecznym Warszawie, wewnętrznych położonych w strefach ruchu lub strefach zamieszkania.

Organami zarządzającymi drogami są natomiast:

• Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad – zarządza ruchem na drogach krajowych,
• marszałek województwa – zarządza ruchem na drogach wojewódzkich,
• starosta – zarządza ruchem na drogach powiatowych i gminnych,
• prezydent miasta – zarządza ruchem na drogach publicznych położonych w miastach na prawach powiatu, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych,
• zarządca drogi – zarządzanie ruchem na drogach wewnętrznych, w tym w strefie ruchu i strefie zamieszkania, należy do podmiotu zarządzającego nimi.

Organy sprawujące nadzór nad zarządzaniem ruchem na drogach mogą nakazać zmianę organizacji ruchu ze względu na ważny interes ogólnospołeczny lub konieczność zapewnienia ruchu tranzytowego.
Ruch na drodze odbywa się na podstawie zatwierdzonej organizacji ruchu, przez co rozumie się:

• geometrię drogi i zakres dostępu do drogi,
• sposób umieszczania znaków pionowych, poziomych, sygnalizatorów i urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego,
• zasady i sposób działania sygnalizacji, znaków świetlnych, znaków o zmiennej treści i innych zmiennych elementów.

Zasady organizacji ruchu na drodze w czasie budowy

W przypadku wykonywania robót budowlanych dotyczących drogi, wymagających uzyskania decyzji o pozwoleniu na budowę lub decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej albo zgłoszenia wykonywania robót budowlanych projekt organizacji ruchu należy sporządzić przed wszczęciem postępowania w sprawie wydania tych decyzji albo przed dokonaniem zgłoszenia.

Szczegółowe warunki dotyczące organizacji ruchu drogowego zawiera rozporządzenie ministra infrastruktury w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r., poz. 784, z późn. zm., dalej: rozporządzenie), wydane na podstawie art. 10 ust. 12 Ustawy z 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym.

Rozporządzenie określa szczegółowe warunki zarządzania ruchem na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu, działania w zakresie sporządzania, opiniowania, zatwierdzania projektów organizacji ruchu i wprowadzania organizacji ruchu, z uwzględnieniem znaków i sygnałów drogowych oraz urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego, jak również kwestie związane z nadzorem nad tym zarządzaniem.

Organizacja ruchu polega między innymi na: sporządzaniu projektów organizacji ruchu, nadzorze nad zgodnością istniejącej organizacji ruchu z zatwierdzoną organizacją ruchu, obsłudze systemów sterowania ruchem, sterowaniu ruchem za pomocą znaków świetlnych, znaków o zmiennej treści i innych zmiennych elementów, jak również wprowadzaniu tymczasowych zakazów lub ograniczeń w ruchu w przypadku zdarzeń, w wyniku których może nastąpić zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego.

Projekt stałej albo zmiennej organizacji ruchu należy sporządzić przed wszczęciem postępowania w sprawie wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej, decyzji o pozwoleniu na budowę albo przed zgłoszeniem wykonywania robót budowlanych. Wskazane wyżej działania realizują, odpowiednio do kompetencji, organ zarządzający ruchem, podmiot zarządzający drogą wewnętrzną, zarząd drogi, organ sprawujący nadzór nad zarządzaniem ruchem, policja, żandarmeria wojskowa lub wojskowe organy porządkowe.

Organ zarządzający ruchem rozpatruje projekty organizacji ruchu oraz wnioski dotyczące zmian organizacji ruchu, zatwierdza organizację ruchu na podstawie złożonych projektów organizacji ruchu, opiniuje geometrię drogi w projektach budowlanych, prowadzi kontrolę prawidłowości zastosowania i funkcjonowania znaków drogowych, urządzeń sygnalizacji świetlnej i urządzeń bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz ich zgodności z zatwierdzoną organizacją ruchu, współpracuje w zakresie organizacji ruchu i jego bezpieczeństwa z innymi organami zarządzającymi ruchem, podmiotami zarządzającymi drogami wewnętrznymi, zarządami dróg i zarządcami infrastruktury kolejowej.

Z kolei urząd sprawujący nadzór nad zarządzaniem ruchem między innymi ocenia organizację ruchu w zakresie zgodności z obowiązującymi przepisami i bezpieczeństwa ruchu drogowego oraz rozstrzyga w sprawach spornych dotyczących istniejącej lub projektowanej organizacji ruchu, biorąc pod uwagę interes ogólnospołeczny oraz konieczność zapewnienia ruchu tranzytowego.

Podstawą do wprowadzenia organizacji ruchu na nowo wybudowanej drodze lub jej zmiany na drodze istniejącej jest zatwierdzenie organizacji ruchu przez organ zarządzający ruchem albo podmiot zarządzający drogą wewnętrzną.

Zatwierdzona stała organizacja ruchu, związana z budową lub przebudową drogi albo z budową dojazdu do obiektu przy drodze, stanowi część dokumentacji budowy. Projekt organizacji ruchu może przedstawić do zatwierdzenia: zarząd drogi, organ zarządzający ruchem, podmiot zarządzający drogą wewnętrzną.

Rozporządzenie zawiera szczegółowe wymogi, jakie powinien zawierać projekt organizacji ruchu, są to m.in. plan orientacyjny, plan sytuacyjny, lokalizację istniejących, projektowanych oraz usuwanych znaków drogowych, urządzeń sygnalizacyjnych i urządzeń bezpieczeństwa ruchu.

Galeria