Wybrane problemy rekultywacji kamieniołomów

Rekultywacja biologiczna czy sukcesja naturalna?

Ktoś może nie chcieć się zgodzić z moim ostatnim zdaniem. Moje liczne obserwacje kamieniołomów w różnych fazach od momentu zakończenia eksploatacji skłaniają mnie właśnie do takiego podejścia. Naturalna sukcesja roślinności nade wszystko. Spotkałem się nawet z głosem naukowców niemieckich praktykujących rekultywację dużych obiektów po eksploatacji węgla brunatnego, że gdyby mieli jeszcze raz wykonać rekultywację tych obiektów, tak jak to robili kilka dekad temu, to znacznie więcej miejsca w tym procesie oddaliby samej przyrodzie. Zbiorowiska roślinne powstałe w wyniku sukcesji naturalnej są zawsze bardziej wartościowe od plantacji wykonanych ręką ludzką [3].

Można tu dyskutować na temat czasu trwania procesów naturalnych. Bo przecież sukcesja naturalna to proces długotrwały, a my zgodnie z ustawą jesteśmy zobligowani do rekultywacji do 5 lat od momentu, kiedy grunty stają się zbędne dla gospodarczej działalności. Otóż nie zgadzam się z takim podejściem. Jeżeli w wyniku kosztownych prac nasadzeniowych w ramach rekultywacji biologicznej ma powstać coś na kształt sztucznego zbiorowiska roślinnego w celu uzyskania decyzji o zakończeniu rekultywacji, to jest to działanie w złym kierunku, nastawione na efekt doraźny, a nie efekt docelowy, mający swoje ekologiczne uzasadnienie.

Uważam, że nawet jeżeli proces zarastania naturalnego ma trwać 10-20 lat, to ze względu na wysoką wartość tworzących się siedlisk sukcesja powinna mieć pierwszeństwo nad sztucznym nasadzeniem. Decyzja o wykonaniu rekultywacji na szczęście nie zależy od wysokości sadzonek czy stanu zarastania powierzchni. Zarastanie to proces długotrwały, ale skuteczny. Wystarczy go zainicjować, a czasem nawet i to nie jest konieczne. Przyroda wciąż jeszcze świetnie sobie...