Wybrane praktyczne problemy zarządzania odkrywkową eksploatacją złóż kopalin. Najważniejsze problemy planowania i projektowania, przygotowania, realizacji oraz monitorowania procesów w górnictwie odkrywkowym

Przewidywalność zagrożeń

Jedną z najczęściej przytaczanych (i niekiedy nadużywanych) przyczyn materializacji ryzyka w odkrywkowych zakładach górniczych jest tzw. nieprzewidywalność przyczyn zagrożeń krytycznych. Jest to określenie bardzo ogólne, bardziej „wytrych” do tłumaczenia się z błędów niż „klucz” do dochodzenia rzeczywistych przyczyn. Należy zatem wyraźnie rozróżnić następujące pojęcia:

• niedostateczny poziom naukowego poznania zjawisk będących źródłem zagrożeń;
• pomijalna wartość prawdopodobieństwa wystąpienia przyczyn zagrożeń, np.: trzęsienie ziemi o magnitudzie nigdy nieodnotowanej w danym regionie Europy, nieudokumentowane dotychczas wielkość i intensywność opadów atmosferycznych nad kopalnią lub w przyległej zlewni, huragany o sile i skali przekraczającej zjawiska występujące w środkowoeuropejskiej strefie klimatycznej;
• nieumiejętność identyfikowania zagrożeń z powodu niedostatecznych kwalifikacji osób oceniających;
• niedostępność dostatecznie skutecznych metod i odpowiednich narzędzi do identyfikacji zagrożeń.

Przy bardzo formalnym podejściu nieprzewidywalność zagrożeń wodnych może też wynikać z niedoskonałości kryteriów (przepisów) odnoszących się do tych zagrożeń, np. dotyczących obliczania dopływów do pompowni w odkrywkowych zakładach górniczych [18] (§ 134 i inne), które nie uwzględniają dostatecznie wyraźnego – obserwowanego w ostatnich dziesięcioleciach – nasilania się ekstremalnych zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych niebezpiecznych dla kopalń odkrywkowych. Jednak rozsądni projektanci i osoby zarządzające zagrożeniami wodnymi w odkrywkowych zakładach górniczych powinni mieć świadomość niedoskonałości tych przepisów, co jest przede wszystkim błędem wynikającym z nienadążania praktyki prawnej za zmianami, które niesie przyroda.

Nieuzasadnione stwierdzenie rzekomej nieprzewidywalności w zarządzaniu ryzykiem zagrożeń naturalnych w innych przypadkach jest niedopuszczalnym nadużyciem, zwłaszcza w sytuacjach wystąpienia oczywistych błędów w zarządzaniu lub ocenie zagrożenia. Prowadzi bowiem do nieprawidłowej identyfikacji przyczyn zagrożeń, a w konsekwencji – do nieprawidłowego postępowania z ryzykiem.

Galeria

Zobacz więcej