Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa

Brak lub niska świadomość znaczenia surowców mineralnych dla rozwoju społecznego i gospodarczego wpływa i będzie wpływać w przyszłości na brak akceptacji dla rozwoju branży górniczej (czy szerzej: surowcowej) w Polsce. Takie zjawiska już obserwujemy w kraju i przybierają one formę protestów przeciwko rozwojowi kopalni w danym miejscu. Obecnie niejednokrotnie stanowi to istotną barierę rozwoju górnictwa, które poza tym, że dostarcza niezbędnych do rozwoju gospodarczego surowców mineralnych, to jest istotną branżą w strukturze krajowego PKB. W skali kraju znane są przypadki, kiedy to brak społecznej zgody na istnienie kopalni uniemożliwił podjęcie eksploatacji surowców tzw. strategicznych dla kraju.

Blokowanie rozwoju mniejszych kopalń

Znacznie częściej blokowany jest rozwój mniejszych kopalń, pozyskujących surowce powszechnie i na szeroką skalę wykorzystywane choćby w budownictwie. Biorąc pod uwagę powyższe, potrzebne są pewne kroki mające na celu zmianę sposobu postrzegania branży surowcowej wśród najmłodszych przedstawicieli społeczeństwa, jeszcze na etapie edukacji szkolnej. Aktualnie tej gałęzi gospodarki poświęcane jest zdecydowanie zbyt mało czasu. Dodatkowo treść przekazywanych informacji jest ograniczona, często nieaktualna. Niezbędne jest prowadzenie szeroko zakrojonych kampanii edukacyjnych z wiedzy o surowcach mineralnych zwłaszcza dla najmłodszego pokolenia, szczególnie w dobie powszechnej cyfryzacji. Chcąc wytłumaczyć młodemu człowiekowi, skąd biorą się podstawowe surowce zaspokajające jego potrzeby, musimy wskazywać przemawiające do wyobraźni przykłady. Kształtowanie i wzmacnianie świadomości surowcowej mieszkańców Polski ma również kluczowe znaczenie dla wdrażania standardów ochrony złóż kopalin. Przyczyni się bowiem do zrozumienia społecznego dla decyzji podejmowanych przez organy administracji geologicznej w zakresie ochrony złóż kopalin.

Odpowiadając na powyższe wyzwania, Pracownia Polityki Surowcowej IGSMiE PAN rozpoczęła realizację projektu pn. „Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa”, finansowanego w ramach programu Nauka dla Społeczeństwa Ministerstwa Edukacji i Nauki.

Nadrzędnych celem projektu jest popularyzacja wiedzy o surowcach mineralnych i ich znaczeniu gospodarczym wśród dzieci i młodzieży, w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Projekt dostarcza kompleksową wiedzę o całym łańcuchu dostaw surowców, a więc od etapu poszukiwania złóż kopalin poprzez ich eksploatację, produkcję surowców mineralnych i ich użytkowanie, a także – tam gdzie to możliwe – recykling surowców. Tematyka projektu obejmuje również problematykę rekultywacji jako właściwej drogi do powstania nowych terenów użytkowych i przyrodniczych na terenach przekształconych górniczo. Idea projektu zakłada propagowanie i upowszechnianie rzetelnej i aktualnej wiedzy w przytoczonym obszarze tematycznym przy użyciu różnych środków przekazu i narzędzi metodycznych.

Zadanie projektu

Projekt będzie miał za zadanie wskazać odbiorcom niepodważalną rolę surowców mineralnych oraz górnictwa – jako wciąż ich podstawowego źródła – w trzech głównych obszarach: 1. zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych społeczeństwa, 2. rozwoju gospodarczym, 3. zapewnieniu bezpieczeństwa powszechnego, w tym energetycznego i militarnego. Szczególny nacisk położony zostanie na: 1) opracowanie materiałów i narzędzi pomocniczych do popularyzacji informacji w powyższej tematyce, 2) aktywizację dzieci i młodzieży do poszerzania wiedzy w zakresie pozyskiwania i wykorzystania surowców mineralnych oraz 3) pogłębienie wiedzy nauczycieli, a tym samym wzrost ich świadomości w zakresie pozyskiwania i znaczenia gospodarczego surowców mineralnych.

Publikacja powstała w ramach programu Ministra Edukacji i Nauki
pod nazwą „Nauka dla Społeczeństwa”,
nr projektu NdS/539771/2021/2022

dr inż. Alicja Kot-Niewiadomska
Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią
PAN

przeczytaj również: Metodyka doboru i oceny pracy maszyn rozdrabniających w instalacjach do produkcji kruszyw mineralnych

Galeria