Rynek drogowo-mostowy a sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna – perspektywy

Krzysztof Rusiecki
prezes Mostostal Kielce SA, wiceprezes PIKS

Wybuch wojny w Ukrainie wywarł ogromny wpływ na sytuację w budownictwie oraz na działalność firm budowlanych w Polsce. Już cały ubiegły rok mierzyliśmy się z problemami związanymi z niedoborami siły roboczej i stale rosnącymi kosztami pracowniczymi. Natomiast agresja Rosji na Ukrainę spowodowała natychmiastowe zerwanie łańcucha dostaw, szczególnie dotkliwe dla firm opierających produkcję na wyrobach stalowych. Z dnia na dzień dystrybutorzy stali zaprzestali ofertowania i sprzedaży materiałów hutniczych. W tym stali zbrojeniowej, bez której prowadzenie inwestycji budowlanych jest przecież niemożliwe. Przez cały pierwszy miesiąc wojny nie byliśmy w stanie przygotować żadnej oferty i przystąpić do nowych przetargów. Nikt nie wiedział, kiedy dostawy materiałów budowlanych zostaną wznowione i w jakich cenach. Dodatkowo nasiliły się rezygnacje z pracy brygad ukraińskich powracających bronić ojczyzny, co spowolniło, a czasem i uniemożliwiło kontynuowanie pracy na placu budowy. Wiele inwestycji zostało wręcz przerwanych i coraz powszechniejsze jest zrywanie istniejących kontraktów lub odstąpienie od podpisania wygranych przetargów. Wykonawcy kalkulują, czy zapłacenie kar lub utrata wadium nie jest tańszym rozwiązaniem niż realizacja projektu.

Niestety sytuacja w polskim budownictwie na rynku drogowo-mostowym jest bardzo niekorzystna dla wykonawców. W dalszym ciągu nadal nie są traktowani przez inwestorów po partnersku. Zapisy umów przedłożonych do akceptacji już na etapie przetargu są bardzo restrykcyjne, jednostronne. A przede wszystkim zrzucające odpowiedzialność oraz wszelkie ryzyka na wykonawcę. Klauzule waloryzacyjne pojawiają się sporadycznie, a skorzystanie z nich to już naprawdę ewenement. Dlatego oczekujemy, że w dobie istniejącego kryzysu rząd podejmie systemowe rozwiązania, które pozwolą na kontynuację zadań inwestycyjnych zarówno z uwzględnieniem waloryzacji na prostszych i jasnych zasadach, jak również umożliwi dostosowanie harmonogramu prac do realnych możliwości firmy. Ogromnym zagrożeniem będą także zatory finansowe. Planowane nowe inwestycje finansowane z programu Nowy Ład zakładają, że główny ciężar finansowania prac spocznie na wykonawcach. Inwestor, wg przygotowanych wzorów umów, zamierza zapłacić dopiero po skończeniu zadania lub maksimum dwoma fakturami dla inwestycji długoterminowych. Skąd zatem czerpać pieniądze, skoro branża budowlana postrzegana jest dla instytucji finansowych jako branża wysokiego ryzyka?

Domyślam się, że w najbliższym czasie nasilą się problemy z dostępnością instrumentów finansowych takich jak: kredyty, gwarancje czy leasingi. W tym obszarze zatem potrzebujemy również interwencji i wsparcia rządowego. To tylko główne kwestie utrudniające prace. Kolejne to: deficyt pracowników, hiperinflacja i rosnące oczekiwania płacowe ludzi. Gwałtownie wzrosły koszty transportu i najem sprzętu budowlanego. Wciąż nie wiadomo, czy otworzą się nowe rynki pozyskiwania potrzebnych surowców, materiałów i komponentów. Dlatego czeka nas ciężki czas. Inwestycje drogowo-mostowe będą, ale proces inwestycyjny już nie będzie taki prosty. Trzeba szukać nowych środków, aby dofinansować kosztorysy inwestorskie oraz nowych płaszczyzn współpracy pomiędzy inwestorem a wykonawcą. Wykonawca musi być wreszcie traktowany jak partner, bo upadek firm budowlanych mógłby w konsekwencji doprowadzić do zapaści budownictwa.

Podejrzyj w nowej zakładce(otworzy się w nowej karcie)

Przeczytaj również: COVID-19 wpłynął na wyniki leasingu