Rynek drogowo-mostowy a sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna – perspektywy
Zbigniew Kotlarek
prezes zarządu Polskiego Kongresu Drogowego

Realizowany program budowy dróg i autostrad na lata 2014-2023 w wymiarze rzeczowym osiągnął wielkość 4700 km wykonanych już dróg szybkiego ruchu i jest w szczycie swojej realizacji. Ostatnie dwa lata to czas nieoczekiwanych perturbacji – wcześniej COVID-19, z którego branża wyszła w miarę obronną ręką, teraz wojna w Ukrainie. Problemy z tym związane mają niespotykany dotychczas charakter, a przed zarządami firm wykonawczych stają wyzwania na skalę dotychczas nieznaną. Na realizowanych obecnie kontraktach wiążą ich umowy, w których są zapisy niepozwalające na wprowadzenie zmian gwarantujących wykonanie zamówień w obecnych warunkach.
Konieczna jest szczególna konsolidacja branży drogowej, trzeba wypracować postulaty, które pozwolą przyjąć rozwiązania na poziomie zamawiający – wykonawca. Takie rozmowy trwają z największym inwestorem, jakim jest GDDKiA. Natomiast dla zamówień na drogach samorządowych problem jest bardzo poważny. Nie ma jednolitego wzorcowego stanowiska (wzoru umowy) i każdy z samorządów prowadzi różną politykę i jest odrębnym partnerem.
Głównym problemem dla obu stron procesu inwestycyjnego są dwa elementy. Pierwszy z nich to czas realizacji umowy drugi to waloryzacja na warunkach odpowiednich do obecnej sytuacji.
W prowadzonych dyskusjach proponowanych jest wiele rozwiązań, z których na uwagę zasługuje umożliwienie skorzystania z zapisu o nadzwyczajnej zmianie stosunków czy uchwaleniu ustawy specjalnej na czas stanu wojny w Ukrainie.
W konsekwencji wprowadzenia nadzwyczajnych rozwiązań problemem będzie jednak możliwość pozyskania dodatkowych środków na realizację przyjętych programów budowy dróg lub ich skorygowanie.
Obecnie kondycja finansowo-organizacyjna firm drogowo-mostowych jest jeszcze niezła. Jednak jej stan zależy od tego, jakie rozwiązania zostaną przyjęte na ten czas. Duże firmy poradzą sobie lepiej, mają wiele możliwości działania w kryzysie, ale zasadne jest pytanie, czy nie powtórzy się sytuacja z 2012 roku, kiedy to mieliśmy wiele upadłości małych i średnich firm. Wszyscy oczekują zdecydowanego stanowiska strony rządowej, które pozwoli przyjąć rozwiązania odpowiednie na ten czas.
Adrian Furgalski
prezes zarządu Zespół Doradców Gospodarczych TOR

Kiedy pojawiają się sytuacje nadzwyczajne, takie jak odbudowa gospodarek po pandemii czy agresja Rosji na Ukrainę. Wykonawcy sygnalizują dostrzegalne przez wszystkich szaleństwo cenowe surowców i wyrobów. Można zauważyć wyczekiwanie strony publicznej i reakcję zdającą się mówić, że oto rynek znowu przesadza w pesymizmie i wykorzystuje sytuację do wyciągnięcia dodatkowych pieniędzy. Narastające problemy z dostawami są praktycznie niemożliwe do oszacowania w zakresie skali, czasu trwania i kosztów. Kto z nas może bowiem z ręką na sercu powiedzieć, czy konflikt w Ukrainie mamy liczyć w tygodniach, miesiącach czy latach? Uruchomienie alternatywnych źródeł zaopatrzenia, zmiany w logistyce dostaw czy w procesach produkcyjnych mogą być rozpoczęte niezwłocznie, ale też nie potrwają paru dni. Ponadto powojenna odbudowa Ukrainy będzie przecież wymagać pozostania tam pracowników, jak również wywoła olbrzymie ssanie na materiały.
Czy są zatem przesłanki do spadku cen? A na to chyba liczy strona publiczna, wstrzymując przyjmowanie ofert cenowych do 22 kwietnia. Co potem? Sankcje nałożone na Rosję także nie ustaną natychmiast. Polskie budowy muszą zaś iść pełną parą. Choćby po to, by minimalizować skutki spadku PKB i aby nie zaniedbać harmonogramów unijnych. Wydaje się jednak w przypadku kolei, że okres kwalifikowalności wydatków musi być wydłużony o co najmniej rok. Część projektów i tak nie będzie mogła być zrealizowana w całości, dlatego konieczne będzie uproszczenie procedur fazowania. To rynek oczekuje systemowych rozwiązań ze strony rządu tak w odniesieniu do realizowanych zadań, jak i tych będących w toku postępowań przetargowych i planowanych. Większość, jeśli nie wszystkie, rekomendacji strony społecznej jest bowiem zazwyczaj odrzucana. Nie mamy czasu na przepychanki. Niech karty na stół wyłoży rząd. Natychmiast należy zakończyć spór z Komisją Europejską. 770 mld zł dla Polski to olbrzymie środki, których nigdy nie zastąpimy innymi źródłami. Gdybyśmy spełnili te dwa postulaty, moglibyśmy rozpocząć całkiem ciekawą finansowo perspektywę.
Mogą zainteresować Cię również
Wywiady
Marcin Opaliński: Nasza historia właśnie się rozpoczęła
Obecnie, od 2019 r., to wykonawcy decydują o technologii budowy drogi w systemie „Projektuj i buduj”. Trudności technologiczne w zastosowaniu betonu skłaniają do wyboru znanych i sprawdzonych rozwiązań związanych z wykorzystaniem asfaltu. Ze znanych mi opinii, firmy drogowe zgodnie twierdzą, że asfalt jest najlepszym budulcem dla polskich dróg i...
Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa
Brak lub niska świadomość znaczenia surowców mineralnych dla rozwoju społecznego i gospodarczego wpływa i będzie wpływać w przyszłości na brak akceptacji dla rozwoju branży górniczej (czy szerzej: surowcowej) w Polsce. Takie zjawiska już obserwujemy w kraju i przybierają one formę protestów przeciwko rozwojowi kopalni w danym miejscu. Obecnie niejednokrotnie stanowi to istotną barierę rozwoju górnictwa, które poza tym, że dostarcza niezbędnych do rozwoju gospodarczego surowców mineralnych, to...
Systemy zarządzania jakością inspekcji obiektów mostowych
Z kolei pożar podczas prac remontowych Mostu Łazienkowskiego w Warszawie doprowadził do zniszczeń, które wymusiły zamknięcie obiektu i wymianę przęseł na nowe. Tu być może zabrakło oceny ryzyka przy doborze elementów wyposażenia pomostu roboczego, który był pierwotnie wykonany z drewna. Ostatnim przykładem pokazującym konsekwencje błędów wykonawczych w trakcie budowy jest most w Mszanie w ciągu autostrady A1 przy granicy z Czechami. Skala konsekwencji związana z naprawą wpłynęła na terminowoś...
Przegląd sprzętu wykorzystywanego do zagęszczania gruntu oraz nawierzchni drogowych
Ze względu na powierzchnię wałów gniotących walce można podzielić na: gładkie, co pokazano na rys. 1, okołkowane, co pokazano na rys. 2, ogumione, co pokazano na rys. 3. Ze względu na liczbę i układy wałów gniotących walce można podzielić na: walce jednoosiowe (jednowałowe), walce dwuosiowe (dwu- i trzywałowe), walce trzyosiowe (trzy-, cztero- i pięciowałowe). Ze względu na sposób zagęszczania walce można podzielić na: walce statyczne, z bezpośrednim oddziaływaniem na podłoże przetaczaj...
Rola betonu w budownictwie mostowym – perspektywy rozwojowe
Polska ma znaczące osiągnięcia w realizacji betonowych mostów extradosed. Wybudowany w 2017 r. most wzdłuż DK 3 koło Ostródy obiekt jest pod względem rozpiętości przęseł rekordzistą Europy (132,5 m + 2 x 206,0 m + 132,5 m). Jest to znaczące osiągnięcie konstrukcyjne, zważywszy, że zastosowano tylko jedną płaszczyznę kabli. Most w Ostródzie odebrał rekord Europy betonowemu mostowi w przez Wisłę w Kwidzynie, ukończonemu w 2013 r., mającemu przęsła o rozpiętości 204 m (jest obecnie wicerekordzis...
Podsumowanie ostatnich zmian w ustawie o drogach publicznych
W zeszłym roku weszło w życie kilka nowelizacji ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zmieniło się wiele przepisów, począwszy od podstawowych definicji po nowe obowiązki zarządców dróg. Nie można zapomnieć także o zmianach a właściwie zupełnie nowych aktach wykonawczych. Aby nieco usystematyzować te zmiany opisałam najistotniejsze z punktu widzenia zarządcy drogi nowe regulacje. Starałam się też wyjaśnić problematyczne kwestie, na które zwracali mi uwagę zarządcy dróg, a które...
Kraków: Tunel wzdłuż Opolskiej otwarty dla ruchu.
Od 22 maja tunel wzdłuż Opolskiej – jeden z najważniejszych obiektów inżynierskich budowanych w ramach linii KST III do Górki Narodowej – dostępny jest w całości dla kierowców. Ma dwie niezależne komory, każda po dwa pasy ruchu, jest długi na ok. 100 metrów, jest w stanie przyjąć pojazdy ważące nawet do 50 ton. Przypomnijmy: budowa tunelu rozpoczęła się w marcu 2022 r. od wykonania murków prowadzących dla ponad 60 tonowego dźwigu z wybierakiem. Maszyna sukcesywnie – metr za metrem – wybierała...
Uwiarygodnienie koncepcji „projektowania plastycznego” belek mostowych zgodnie z Eurokodem 4: Badania niszczące w skali naturalnej zespolonych belek mostowych złożonych z dwuteownika HL1100 i płyty betonowej
Pełnoskalowe badania niszczące belki zespolonej Na wstępie rozdziału zaznacza się, że celem (na tym etapie) jest naświetlenie tematu, tj. przedstawia się, jakie badanie zostało zrealizowane (latem 2022 r.) i podaje ogólne wyniki, natomiast zasadnicza prezentacja wyników jest planowana podczas konferencji Wrocławskie Dni Mostowe (WDM) 2023 (tj. w listopadzie 2023 r.) ze względu na obszerny charakter badań i potrzebę szczegółowej analizy wyników – na tym etapie opracowany został odpowiedn...
Utrzymanie i trwałość obiektów inżynierskich – jako główne wyznaczniki niezawodności infrastruktury komunikacyjnej
Niestety, często niewykonywanie lub odwlekanie w czasie prac zabezpieczających konstrukcję i innych czynności utrzymaniowych, w tym m.in. zabiegów antykorozyjnych bądź też prac rewitalizacyjnych, prowadzi do dalszej, często wzmożonej degradacji elementów, co w konsekwencji staje się przyczyną zaawansowanej destrukcji całej konstrukcji i tym samym konieczności jej rozbiórki i budowy nowego obiektu. Utrzymanie obiektów mostowych jako wyznacznik ich trwałości i funkcjonalności Nowy, spektakularn...
Kraków: Tunel wzdłuż Opolskiej otwarty dla ruchu.
Od 22 maja tunel wzdłuż Opolskiej – jeden z najważniejszych obiektów inżynierskich budowanych w ramach linii KST III do Górki Narodowej – dostępny jest w całości dla kierowców. Ma dwie niezależne komory, każda po dwa pasy ruchu, jest długi na ok. 100 metrów, jest w stanie przyjąć pojazdy ważące nawet do 50 ton. Przypomnijmy: budowa tunelu rozpoczęła się w marcu 2022 r. od wykonania murków prowadzących dla ponad 60 tonowego dźwigu z wybierakiem. Maszyna sukcesywnie – metr za metrem – wybierała...
Kalendarium
Relacje

Drugie spotkanie z cyklu Ogólnopolskie Forum Administracji Dróg Publicznych
25 lipca 2023 r. odbyło się drugie spotkanie O...

XXVIII Sympozjum Cynkownicze „Prawie wszystko o cynku”
31 maja – 2 czerwca 2023 r. odbyło się XXVIII Sympozjum Cynkownicze „Praw...

XIII Konferencja Naukowa Konstrukcje Zespolone 2023
W dniach 29 - 30 czerwca 2023 r. w Zielonej Górze odbyła się XIII Konf...