Rynek drogowo-mostowy a sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna – perspektywy
Iwona Walczak
koordynator komunikacji Skanska Central Europe

Niewątpliwie rok 2021 możemy zapisać w branży budowlanej jako rok odbicia po negatywnym wpływie pandemii COVID-19. Z punktu widzenia budowania portfela zamówień 2021 rok był postrzegany jako rok możliwości do zebrania projektów do realizacji na lata 2021-2022. Dobra koniunktura nie została w branży niestety na dłużej. Negatywny wpływ wojny dotyczy portfela projektów i ich realizacji oraz rodzi pytania o założenia cenowe oferowanych projektów infrastrukturalnych. Branża budowlana dziś zmaga się z dwoma kluczowymi wyzwaniami. Po pierwsze, to realizacja toczących się inwestycji, a po drugie – planowanie portfela projektów po 2022 roku bez wystarczającej wiedzy co do dostępności i kosztów materiałów na rynku w dłuższej perspektywie.
Sytuacja branży bazująca na twardych danych opisujących rynek budowlany przedstawiana była na szczeblach rządowych przez najważniejsze organizacje branżowe. Takie jak Polski Związek Pracodawców Budownictwa oraz Ogólnopolska Izba Gospodarcza Drogownictwa. Dane te przedstawiają ceny produkcji budowlano-montażowej, które osiągnęły w Polsce w pierwszym kwartale 2022 r. rekordowy poziom od momentu wstąpienia do Unii Europejskiej (maj 2004 r.). Światowe rynki mogą odczuwać oddziaływanie wprowadzonych sankcji – zarówno tych, które zostały już nałożone, jak i kolejnych, które mogą się okazać istotne. Dostrzegamy również wpływ bieżących wydarzeń nie tylko na ceny towarów, ale również energii. Nie można też wykluczyć zakłóceń w funkcjonowaniu systemów informatycznych i komputerowych.
Jan Styliński
prezes zarządu Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa

Rynek budowlany w ciągu ostatnich dwóch lat znajduje się w zasadzie nieprzerwanie w sytuacji nadzwyczajnej. Rok 2020 upłynął pod znakiem obaw o losy setek inwestycji, które mogły być zatrzymane bądź anulowane przez inwestorów albo przynajmniej mocno opóźnione wskutek przebywania licznych pracowników firm budowlanych na zwolnieniach covidowych. Na szczęście tak negatywny scenariusz nie ziścił się, pozwalając firmom optymistyczniej patrzeć na rok 2021. Jednakże niezła koniunktura inwestycyjna roku 2021, a także konkurencja międzynarodowa o zasoby spowodowały ogromny wzrost cen niektórych materiałów budowlanych, takich jak np.: wyroby stalowe, drewno, styropian czy aluminium.
W wielu przypadkach wzrosty cen były największe od kilkunastu lat. W takiej sytuacji można było ostrożnie oczekiwać, że bieżący 2022 rok przyniesie wyhamowanie wzrostów i stabilizację na rynku budowlanym. Wojna w Ukrainie przekreśliła w zasadzie wszystkie analizy, stawiając rynek budowlany oraz wykonawców wobec wyzwań, z jakimi się dotąd nie mierzyli. Oprócz dodatkowego, lawinowego wręcz wzrostu cen bez mała wszystkich materiałów budowlanych oraz rażącego wzrostu cen energii i paliw rynek zaczął mierzyć się z niedoborami materiałów budowlanych oraz rosnącymi niedoborami pracowników. Sytuacja z dnia na dzień stała się bardzo poważna, coraz większe jest ryzyko fali upadłości firm i znacznych perturbacji w inwestycjach, zarówno prywatnych, jak i publicznych.
Najgorszym scenariuszem dla rynku oraz inwestycji byłaby strategia „przeczekania” ze strony zamawiających, aż sytuacja się sama rozwiąże. Skala wyzwań, z jakimi dziś się muszą mierzyć firmy, nie zniknie ani nie rozwiąże się bez ścisłej współpracy. Jak również zaangażowania sektora publicznego.
W naszej ocenie potrzeba pilnie:
- wprowadzenia albo zwiększenia limitów waloryzacji wynagrodzenia w kontraktach realizowanych,
- wprowadzenia dla kluczowych materiałów (zwłaszcza: stali, cementu, paliwa, asfaltu) ceny stałej w umowie, rozliczanej w dół/w górę zależnie od realnych cen na rynku,
- urealnienia mechanizmów waloryzacji w obecnie prowadzonych przetargach – w szeregu z nich nie ma mechanizmów albo są iluzoryczne,
- uzgodnienia i wprowadzenia mechanizmów umożliwiających finansowanie przejściowe wzrostów kosztów przez rynek finansowy i kapitałowy (np. dopuszczenie factoringu, cesji wierzytelności z tytułu wzrostu kosztów),
- zwiększenia możliwości importu kluczowych, brakujących materiałów spoza obszaru UE,
- dopuszczenia w przypadkach szczególnych do ograniczenia zakresu lub nawet rozwiązania umów za porozumieniem stron, jeśli mechanizm waloryzacji byłby nieodpowiedni.
Bez pilnego wprowadzenia choć części z powyższych punktów rynek drogowy i mostowy może być szczególnie dotknięty następstwami wojny. Z jednej strony bowiem jest bardzo materiałochłonny, a z drugiej – z uwagi na wielką wartość kontraktów – marże wykonawców są na niskim poziomie, znacznie poniżej skali wzrostu kosztów wykonania inwestycji.
Mogą zainteresować Cię również
Wywiady
Marcin Opaliński: Nasza historia właśnie się rozpoczęła
Obecnie, od 2019 r., to wykonawcy decydują o technologii budowy drogi w systemie „Projektuj i buduj”. Trudności technologiczne w zastosowaniu betonu skłaniają do wyboru znanych i sprawdzonych rozwiązań związanych z wykorzystaniem asfaltu. Ze znanych mi opinii, firmy drogowe zgodnie twierdzą, że asfalt jest najlepszym budulcem dla polskich dróg i...
Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa
Brak lub niska świadomość znaczenia surowców mineralnych dla rozwoju społecznego i gospodarczego wpływa i będzie wpływać w przyszłości na brak akceptacji dla rozwoju branży górniczej (czy szerzej: surowcowej) w Polsce. Takie zjawiska już obserwujemy w kraju i przybierają one formę protestów przeciwko rozwojowi kopalni w danym miejscu. Obecnie niejednokrotnie stanowi to istotną barierę rozwoju górnictwa, które poza tym, że dostarcza niezbędnych do rozwoju gospodarczego surowców mineralnych, to...
Systemy zarządzania jakością inspekcji obiektów mostowych
Z kolei pożar podczas prac remontowych Mostu Łazienkowskiego w Warszawie doprowadził do zniszczeń, które wymusiły zamknięcie obiektu i wymianę przęseł na nowe. Tu być może zabrakło oceny ryzyka przy doborze elementów wyposażenia pomostu roboczego, który był pierwotnie wykonany z drewna. Ostatnim przykładem pokazującym konsekwencje błędów wykonawczych w trakcie budowy jest most w Mszanie w ciągu autostrady A1 przy granicy z Czechami. Skala konsekwencji związana z naprawą wpłynęła na terminowoś...
Przegląd sprzętu wykorzystywanego do zagęszczania gruntu oraz nawierzchni drogowych
Na jakość wałowanej powierzchni wpływają ponadto średnica oraz liczba wałów. Nacisk liniowy walca musi być odpowiednio dobrany do zagęszczanego materiału, co przekłada się bezpośrednio na liczbę wałów, zaś ich średnicę należy dobrać tak, aby zapobiegać przesuwaniu się materiału przed organem. Walce statyczne powinny być konstruowane w sposób pozwalający na szybką zmianę organu z płaszczem gładkim na okołkowany w celu zwiększenia jego zastosowania przy zagęszczaniu wgłębnego podłoża z kruszyw ...
Rola betonu w budownictwie mostowym – perspektywy rozwojowe
Podsumowanie Z przedstawionych i subiektywnie wybranych przez autora informacji wynikają następujące wnioski dotyczące obecnej i przyszłej roli betonu w budownictwie mostowym. Znaczenie betonu i jego nowych odmian było, jest i będzie nadal wiodące i będzie dotyczyć wszystkich rodzajów konstrukcji nośnej, poza kratownicową. Trudno sobie wyobrazić, by jakikolwiek inny materiał wygrał w dającej się przewidzieć przyszłości ów „trójbój” wspomniany na początku tego artykułu. Dalszy wzrost rozpiętoś...
Podsumowanie ostatnich zmian w ustawie o drogach publicznych
W zeszłym roku weszło w życie kilka nowelizacji ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych. Zmieniło się wiele przepisów, począwszy od podstawowych definicji po nowe obowiązki zarządców dróg. Nie można zapomnieć także o zmianach a właściwie zupełnie nowych aktach wykonawczych. Aby nieco usystematyzować te zmiany opisałam najistotniejsze z punktu widzenia zarządcy drogi nowe regulacje. Starałam się też wyjaśnić problematyczne kwestie, na które zwracali mi uwagę zarządcy dróg, a które...
Kraków: Tunel wzdłuż Opolskiej otwarty dla ruchu.
Od 22 maja tunel wzdłuż Opolskiej – jeden z najważniejszych obiektów inżynierskich budowanych w ramach linii KST III do Górki Narodowej – dostępny jest w całości dla kierowców. Ma dwie niezależne komory, każda po dwa pasy ruchu, jest długi na ok. 100 metrów, jest w stanie przyjąć pojazdy ważące nawet do 50 ton. Przypomnijmy: budowa tunelu rozpoczęła się w marcu 2022 r. od wykonania murków prowadzących dla ponad 60 tonowego dźwigu z wybierakiem. Maszyna sukcesywnie – metr za metrem – wybierała...
Uwiarygodnienie koncepcji „projektowania plastycznego” belek mostowych zgodnie z Eurokodem 4: Badania niszczące w skali naturalnej zespolonych belek mostowych złożonych z dwuteownika HL1100 i płyty betonowej
Analiza wyników i wnioski W badaniu otrzymano następujący obraz sytuacji: belka ulega zniszczeniu poprzez wyczerpanie odkształceń w górnych włóknach płyty betonowej i po znaczącym uplastycznieniu strefy rozciąganej. Jest to zgodne z tym, czego oczekiwano i co autorzy znają już ze swoich własnych badań belek o małych wymiarach (rys. 1 i fot. 1), i jest to zgodne z modelem proponowanym przez Eurokod 4, a w szczególności potwierdza model uproszczony uwzględniający redukcję nośności ze względu na...
Utrzymanie i trwałość obiektów inżynierskich – jako główne wyznaczniki niezawodności infrastruktury komunikacyjnej
Niestety, często niewykonywanie lub odwlekanie w czasie prac zabezpieczających konstrukcję i innych czynności utrzymaniowych, w tym m.in. zabiegów antykorozyjnych bądź też prac rewitalizacyjnych, prowadzi do dalszej, często wzmożonej degradacji elementów, co w konsekwencji staje się przyczyną zaawansowanej destrukcji całej konstrukcji i tym samym konieczności jej rozbiórki i budowy nowego obiektu. Utrzymanie obiektów mostowych jako wyznacznik ich trwałości i funkcjonalności Nowy, spektakularn...
Kraków: Tunel wzdłuż Opolskiej otwarty dla ruchu.
Od 22 maja tunel wzdłuż Opolskiej – jeden z najważniejszych obiektów inżynierskich budowanych w ramach linii KST III do Górki Narodowej – dostępny jest w całości dla kierowców. Ma dwie niezależne komory, każda po dwa pasy ruchu, jest długi na ok. 100 metrów, jest w stanie przyjąć pojazdy ważące nawet do 50 ton. Przypomnijmy: budowa tunelu rozpoczęła się w marcu 2022 r. od wykonania murków prowadzących dla ponad 60 tonowego dźwigu z wybierakiem. Maszyna sukcesywnie – metr za metrem – wybierała...
Kalendarium
Relacje

Drugie spotkanie z cyklu Ogólnopolskie Forum Administracji Dróg Publicznych
25 lipca 2023 r. odbyło się drugie spotkanie O...

XXVIII Sympozjum Cynkownicze „Prawie wszystko o cynku”
31 maja – 2 czerwca 2023 r. odbyło się XXVIII Sympozjum Cynkownicze „Praw...

XIII Konferencja Naukowa Konstrukcje Zespolone 2023
W dniach 29 - 30 czerwca 2023 r. w Zielonej Górze odbyła się XIII Konf...