Uszkodzenia barier ochronnych i krawężników drogowych na terenach górniczych – przyczyny i profilaktyka
W artykule pokazano typowe uszkodzenia barier ochronnych i krawężników drogowych na terenach górniczych. Szczególną uwagę zwrócono na warunki gruntowe i ich korelację z uszkodzeniami infrastruktury drogowej oraz omówiono przykładowe działania profilaktyczne.
Eksploatacja górnicza negatywnie wpływa na liniowe elementy infrastruktury drogowej, takie jak bariery ochronne czy krawężniki drogowe. Szkodliwe są przede wszystkim odkształcenia powierzchniowe, dochodzi do spełzania/rozpełzania podłoża gruntowego. Ponadto wskutek górniczych osiadań terenu zmieniają się lokalne warunki wodne. Trudne do oceny są zwłaszcza deformacje prognozowane na obszarach płytkiego zalegania gruntów plastycznych o zróżnicowanej miąższości i nawodnieniu, ponieważ teren poddany oddziaływaniom górniczym z uwagi na zróżnicowaną budowę podłoża nie będzie odkształcać się równomiernie. Lokalne koncentracje poziomych odkształceń podłoża są przyczyną powstawania uszkodzeń infrastruktury drogowej nawet w obszarze inwestycji zaprojektowanej wg zasad profilaktyki na prognozowane wpływy górnicze. Znaczne deformacje barier ochronnych czy krawężników drogowych stanowią istotne zagrożenie dla bezpieczeństwa użytkowników ruchu drogowego.
Bariery ochronne
Bariery drogowe ochronne to urządzenia bezpieczeństwa ruchu drogowego (BRD) [1]. Stosuje się je w celu zapobiegania zjechaniu pojazdu z drogi w miejscu, w którym jest to niebezpieczne, wyjechaniu pojazdu poza koronę drogi, przejechaniu pojazdu na jezdnię przeznaczoną dla przeciwnego kierunku ruchu lub na inną drogę równoległą, a także aby nie dopuścić do najechania pojazdu na obiekt lub przeszkodę wg [2, 3].
Współczesne bariery drogowe muszą spełniać warunki określone w normie PN-EN 1317 [4]. Norma PN-EN 1317 określa metodę badania i sposób oceny funkcjonalności barier ochronnych oraz definiuje wymagania, jakie musi spełnić producent barier ochronnych, aby uzyskać certyfikat CE na swoje produkty. Te wymagania są istotne dla producentów barier.
Dla projektanta istotne są informacje, kiedy, gdzie i w jaki sposób rozmieszczać bariery ochronne. Wymagania odnośnie do umieszczania barier na drogach i na obiektach inżynierskich były do 21.09.2022 r. szczegółowo określone w warunkach technicznych drogowych i mostowych wprowadzonych przez trzy rozporządzenia ministerialne [5-7], które pochodziły z lat 1999-2002. Od 21.09.2022 r. aktem prawnym obowiązującym projektantów jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 czerwca 2022 r. w sprawie przepisów techniczno-budowlanych dotyczących dróg publicznych [1]. Rozporządzanie [1] pozostawia projektantom większą swobodę w zakresie kształtowania rozwiązań projektowych. Jednocześnie Ministerstwo Infrastruktury przygotowało wzorce i standardy (WiS) rozwiązań projektowych w postaci czytelnych, dobrze opisanych i zilustrowanych graficznie wytycznych robót drogowych (WRD) i mostowych (WRM). Takie podejście pozwala z jednej strony ujednolicać rozwiązania projektowe, a z drugiej strony w przypadku trudnych warunków gruntowych, deformującego się podłoża górniczego czy innych problemów geotechnicznych pozwala na indywidualne projektowanie rozwiązań.
Wartościowym dokumentem wspomagającym projektanta są opracowane na zlecenie GDDKiA Wytyczne stosowania drogowych barier ochronnych na drogach krajowych [2].
Podobne dokumenty dotyczące drogowych barier ochronnych tworzone są także przez zarządców niższych klas dróg, np. [8], i niewątpliwie ułatwiają pracę projektantom. Ta standaryzacja rozwiązań na danym obszarze ułatwia uzgadnianie projektów, zarządzanie infrastrukturą, obniża koszty otrzymania i przyspiesza ewentualne naprawy uszkodzonych elementów. Pomocna dla projektanta jest także literatura techniczna zbierająca informacje techniczne wraz z komentarzami ekspertów, umożliwiająca projektantom poszerzenie wiedzy w krótkim czasie, np. [3].
W Polsce prym wiodą bariery ochronne stalowe jako najbezpieczniejsze dla małych samochodów, a jednocześnie powstrzymujące też najcięższe pojazdy.
Krawężniki drogowe
Krawężnik betonowy to prefabrykat betonowy, jako oddzielny element lub w połączeniu z innymi elementami (wg PN-EN 1340:2004 i PN-EN) [9] przeznaczony do oddzielania powierzchni znajdujących się na tym samym poziomie lub na różnych poziomach, stosowany w celu ograniczania albo wyznaczania granicy rzeczywistej lub wizualnej oraz jako oddzielenie pomiędzy powierzchniami poddanymi różnym rodzajom ruchu drogowego [1, 10].
Krawężnik to element drogi oddzielający jezdnię od pozostałych części drogi. Przy braku linii krawędziowej wyznacza tor ruchu.
Krawężnik stanowi także element konstrukcji chodnika, na przykład chodnik z kostki betonowej od strony drogi, dlatego musi być mocno osadzony na podłożu gruntowym. W tym celu należy wykonać podbudowę, najczęściej w ustalonym miejscu układa się półsuchy beton (C12/15), w przypadku krawężników drogowych szerokość fundamentu powinna mieć grubość krawężnika oraz +10 cm z każdej strony. Ta ława betonowa stabilizuje krawężniki i wpływa na bardzo wysoką sztywność osiową ułożonych krawężników, znacznie większą od sztywności podatnej konstrukcji drogi [11].
Krawężnik oddziela miejsce przeznaczone do ruchu pieszych lub rowerzystów od tego, po którym poruszają się samochody. W terenie zabudowanym wysokość krawężnika ponad poziomem gruntu to 12-15 cm, to wystarczająca przeszkoda, by zauważyć, że przekracza się granicę jezdni i chodnika, co ma istotny wpływ na bezpieczeństwo pieszych. W przypadku typowych chodników w miejscach zjazdów, zatok itp. krawężniki są obniżane.
Na obiektach inżynierskich dla prędkości obliczeniowej vobl ≤50 km/h za element powstrzymujący przed zjechaniem z jezdni uznaje się krawężnik wystający ponad poziom jezdni, nie mniej niż 0,15 m [2].
Należy pamiętać, że krawężniki o wysokości powyżej 10 cm z jednej strony stanowią element powstrzymujący przed niekontrolowanym zsunięciem się/zjechaniem pojazdu z jezdni, z drugiej ograniczają bądź uniemożliwiają zjazd z jezdni w sytuacjach kryzysowych, przy przejeździe pojazdów w akcji ratowania mienia, życia; blokują możliwość awaryjnych przejazdów, objazdów, ruchu wahadłowego itp.
Wymagania odnośnie do krawężników betonowych i kamiennych stawiane producentom oraz projektantom drogowym i mostowym są znacznie mniej rygorystyczne i obszerne niż w przypadku barier ochronnych, niemniej wymagania co do wysokości krawężników, konieczności stosowania, zasad rozmieszczania są określone w warunkach technicznych [1] (wzorce i standardy – WRD, WRM).
Galeria
Mogą zainteresować Cię również
Wywiady
Janusz Bohatkiewicz: IBDiM to miejsce, w którym badania i innowacje mogą realnie poprawić jakość życia branży i społeczeństwa
Dr hab. inż. Janusz Bohatkiewicz, prof. IBDiM, w rozmowie z „Magazynem Autostrady” przedstawia swoje cele jako dyrektor Instytutu Badawczego Dróg i Mostów. Skupia się na rozwoju IBDiM jako nowoczesnej jednostki badawczo-wdrożeniowej, innowacyjności, współpracy z instytucjami oraz adaptacji infrastruktury do zmian klimatycznych. Zwraca też uwagę ...
Webinar dedykowany – stwórzmy wydarzenie idealne dla Twojej firmy!
Od 2020 roku redakcja “Magazynu Autostrady” oraz czasopisma “Mosty” poza stacjonarnymi wydarzeniami organizuje szkolenia i spotkania w formule online. Jednymi z nich są webinary - organizowane jako wydarzenia własne bądź dla partnerów zewnętrznych w formie komercyjnej.
Metoda oceny zabytkowej wartości obiektu mostowego – nie wszystko złoto, co się świeci
Artykuł przedstawia autorską metodę oceny zabytkowej wartości mostów i wiaduktów drogowych oraz kolejowych. Tekst ma na celu wypracowanie kryteriów wartościowania mostów, które – jako elementy infrastruktury komunikacyjnej – muszą spełniać współczesne standardy techniczne, pozostając jednocześnie cennymi świadkami historii. Ocena możliwości użytkowania istniejących mostów i wiaduktów kolejowych, z uwzględnieniem wymagań konserwatorskich, budzi sporo emocji i prowadzi do wymiany poglądów dotyc...
Wzrost wolumenu przeładunków kruszyw w kołobrzeskim porcie morskim
Port Morski Kołobrzeg odnotował dynamiczny rozwój w zakresie obsługi ładunków kruszywa. W 2024 r. to właśnie kruszywa stanowią dominujący towar przeładowywany w porcie. Port Morski Kołobrzeg odnotowuje dynamiczny rozwój w zakresie obsługi ładunków kruszywa, które w bieżącym roku stanowi dominujący towar przeładowywany w porcie. Kluczowym surowcem dostarczanym do Kołobrzegu jest kruszywo pochodzące z norweskiego kamieniołomu Seljestokken. Kruszywo to, powstające w wyniku obróbki naturalnych sk...
Beton architektoniczny: wymagany przez inwestorów, ale czy osiągalny przez wykonawców?
Autorzy omawiają wymagania inwestorów dotyczące estetyki i jakości powierzchni betonowych oraz problemy, jakie napotykają wykonawcy w kontekście kosztów i standardów. Wskazują na różnice w podejściu do prefabrykatów i elementów monolitycznych oraz na czynniki wpływające na jakość wykończenia, takie jak materiały i warunki atmosferyczne. Realizacja projektów z zakresu infrastruktury drogowej i kolejowej wiąże się z budową nowych lub przebudową już istniejących obiektów mostowych, dla których s...
Zagrożenia naturalne w budowie i eksploatacji tuneli
Artykuł analizuje zagrożenia związane z budową i eksploatacją tuneli, zwracając uwagę na nowe ryzyka geologiczne, które nie są w pełni uwzględniane w tradycyjnych analizach opartych na danych statystycznych i modelach ruchu. Dane statystyczne wskazują, że zdarzenia w ruchu drogowym są powodowane przede wszystkim przez jego uczestników. W dotychczasowym modelu ruchu głównym sprawcą większości z nich jest człowiek. Niedostosowanie prędkości do warunków na drodze, niezachowanie ostrożności przez...
Zagadnienia wykonywania nasypów i wykopów
Summary Title: Issues of excavation and embankment works Abstract: The article discusses methods for calculating the volume of soil in earthworks, with an emphasis on the accuracy of contour plans and the triangular prism method. Excavations and embankments require calculations that ensure the optimal distribution of earth masses, which minimises costs and streamlines organization. Techniques for the implementation of embankments and excavations works are described, emphasising the importance...
Zagadnienia wykonywania nasypów i wykopów
Summary Title: Issues of excavation and embankment works Abstract: The article discusses methods for calculating the volume of soil in earthworks, with an emphasis on the accuracy of contour plans and the triangular prism method. Excavations and embankments require calculations that ensure the optimal distribution of earth masses, which minimises costs and streamlines organization. Techniques for the implementation of embankments and excavations works are described, emphasising the importance...
Remont zabytkowego mostu Delfinów w Trzebiatowie
Artykuł opisuje renowację 120-letniego mostu Delfinów w Trzebiatowie, który zachował swoją oryginalną konstrukcję i zdobienia, mimo licznych wyzwań, w tym wojen i prób rozbiórki. W czasie remontu odtworzono jego oryginalny wygląd, wzmocniono konstrukcję, usunięto uszkodzenia betonu i wykonano nową izolację. Projekt miał na celu przywrócenie pełnej funkcjonalności mostu przy jednoczesnym zachowaniu jego wartości historycznej i estetycznej. Niezwykle ciekawy pod wieloma względami jest 120-letni...
Problemy techniczne związane z przebudową drogi powiatowej na deformującym się terenie górniczym
Realizacja inwestycji drogowej na aktywnym terenie górniczym stwarza wiele problemów technicznych niespotykanych w innych regionach. Istotnym problemem jest zmiana współrzędnych pionowych i poziomych punktów terenowych w okresie od wykonania dokumentacji projektowej do rozpoczęcia robót, ale także w czasie realizacji inwestycji – te zmiany są nierównomierne na odcinku drogowym. Specyficzne dla śląskich terenów górniczych są zróżnicowanie warunków geotechnicznych nawet na krótkich odcinkach dr...
Kalendarium
Relacje

VI Forum Dróg Publicznych
9-11 grudnia 2024 r. odbyło się VI Forum Dróg Publicznych, które zgromadziło specjalistów...

I Spotkanie Branżowe „Kobiety w Infrastrukturze”
19 listopada 2024 roku w Warszawie o...

XXXIII Konferencja „Aktualia i perspektywy gospodarki surowcami mineralnymi”
W dniach 6-8 listopada 2024 r. w Krynicy Zdrój odbyła się XXXIII Konferencja z...