Obowiązkowa klauzula waloryzacyjna w nowym P.z.p.
Dodatkowym, obowiązkowym elementem umów o zamówienie publiczne, który przyniosła nowa ustawa P.z.p., są klauzule waloryzacyjne. Mechanizmy te mają służyć urealnieniu wynagrodzenia wykonawcy, jeżeli warunki rynkowe doprowadzą do tego, że stanie się ono nieadekwatne do kosztów, które należy ponieść dla realizacji przedmiotu zamówienia.
To, czy zamawiający musi wprowadzić do kontraktu zasady waloryzacji, uzależnione jest od okresu, na który zawierana jest umowa. Obowiązek uwzględnienia klauzuli waloryzacyjnej dotyczy umów o roboty budowlane lub usługi zawartych na okres dłuższy niż 12 miesięcy (art. 439 ust. 1 P.z.p.). W przypadku umów zawieranych na krótszy okres takie rozwiązanie nie jest już obowiązkowe. Jednak zamawiający także może zdecydować się na jego wprowadzenie.
W związku z często występującymi problemami z zakończeniem całości robót w pierwotnie umówionym terminie. Problemem, przed którym może stanąć zamawiający, jest wprowadzenie klauzuli waloryzacyjnej, jeżeli kontrakt zawarty pierwotnie na okres krótszy niż określony przepisami przez podpisanie aneksu zostanie rozciągnięty w czasie ponad 12 miesięcy. Stoję na stanowisku, że w takim przypadku aneks powinien obejmować nie tylko postanowienia dotyczące zmiany terminu zakończenia robót, ale również wprowadzenie rozwiązań waloryzacyjnych. W wyniku zmiany terminu umowa staje się kontraktem zawartym na okres dłuższy niż 12 miesięcy. Omawiany przepis ma na celu wprowadzenie mechanizmu regulacji wynagrodzenia przy określonym czasie współpracy. Całkowity okres tego czasu, wynikający z zawartego aneksu, jest więc kwestią nadrzędną wobec okresu realizacji przewidzianego na etapie podpisania umowy.
Klauzula waloryzacyjna
Innym aspektem obligatoryjności klauzuli jest samo jej stosowanie w trakcie realizacji kontraktu. Po wejściu w życie nowych przepisów przypadki pominięcia przez zamawiającego waloryzacji w umowie nie są powszechne. Jak również nie dotyczą raczej mniejszych zamawiających, którzy nie dostosowali jeszcze w pełni swojego know-how do zmienionego otoczenia prawnego. Można jednak spotkać umowy, w których klauzule są wprawdzie wdrażane, jednak samo ich stosowanie uzależnione jest od woli zamawiającego. Przybierają postać znaną z klasycznych postanowień co do zmian umowy. W których podkreśla się, że nawet w przypadku wystąpienia podstaw do zmiany jej dokonanie jest możliwością, a nie obowiązkiem zamawiającego.
W mojej ocenie zamawiający, zamieszczając w umowie klauzulę waloryzacyjną w takiej uznaniowej odsłonie, nie wywiązuje się z obowiązku określonego w art. 439 P.z.p. Z obligatoryjności wprowadzenia takiej klauzuli do umowy wynika jednoznacznie, że przepis ma za zadanie doprowadzić do umożliwienia adekwatnego korygowania wynagrodzenia w relacji do kosztów realizacji. Ten cel całkowicie przekreślałoby akceptowanie wprowadzenia klauzuli, która skutkowałaby tym, że nawet w przypadku wystąpienia wszystkich okoliczności nią przewidzianych zmiana wynagrodzenia byłaby uzależniona od woli jednej ze stron. Z tego względu rekomenduję kreowanie klauzul waloryzacyjnych w sposób sprowadzający je do roli algorytmu, który precyzyjnie określa warunki brzegowe, które powodują jego uruchomienie oraz efekt w postaci konieczności odpowiedniej modyfikacji wynagrodzenia, w opisany klauzulą sposób.
Co ciekawe, Urząd Zamówień Publicznych w sporządzonym przez siebie komentarzu do przepisów P.z.p. wskazał, że klauzula może działać nawet jako „automat”, bez konieczności sporządzania aneksu do umowy [1].
Elementy klauzuli waloryzacyjnej
Przepisy nie zawierają ścisłych wytycznych co do kształtu klauzuli. Jest to rozwiązanie, które w mojej ocenie w bilansie korzyści i wad wypada in plus. Pozwala zamawiającym uwzględnić waloryzację w kształcie właściwym dla kontekstu danej inwestycji.
Przepisy definiują ogólnie cel waloryzacji, wskazując, że postanowienia w tym zakresie dotyczą zasad wprowadzania zmian wysokości wynagrodzenia należnego wykonawcy, w przypadku zmiany ceny materiałów lub kosztów związanych z realizacją zamówienia (art. 439 ust. 1 P.z.p.). Zmiana taka oznacza zarówno wzrost, jak i obniżenie cen lub kosztów, względem ceny lub kosztu przyjętych w celu ustalenia wynagrodzenia wykonawcy zawartego w ofercie (art. 439 ust. 4 P.z.p.). W mojej ocenie umowa powinna zawierać jeden poziom zmiany, stosowany zarówno do wzrostu, jak i obniżenia. Rozbieżność w tym zakresie wypaczałaby ideę dążenia klauzulą waloryzacyjną do przywrócenia ekwiwalentności robót wykonawcy i płaconego przez zamawiającego wynagrodzenia.
Ustawa wskazuje cztery podstawowe elementy, które powinny trafić do klauzuli waloryzacyjnej (art. 439 ust. 2 pkt 1-4 P.z.p.).
Mogą zainteresować Cię również
Wywiady
Jan Styliński: Rynek robót drogowych ma szansę utrzymać potencjał wykonawczy polskiego budownictwa
Jan Styliński, Prezes Zarządu Polskiego Związku Pracodawców Budownictwa, w rozmowie z redakcją „Magazynu Autostrady” omówił wyzwania, z jakimi boryka się sektor budownictwa w Polsce po trudnym roku 2023. Ocenił także spadek inwestycji i wysokie ceny materiałów jako główne wyzwania, zaznaczając konieczność utrzymania programów inwestycyjnych i ha...
Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa
W artykule zaprezentowano założenia projektu „Edukacja surowcowa elementem bezpieczeństwa surowcowego państwa”. Jego celem jest popularyzacja wiedzy o surowcach mineralnych i ich znaczeniu gospodarczym wśród dzieci i młodzieży. Idea projektu zakłada propagowanie oraz upowszechnianie rzetelnej i aktualnej wiedzy o całym łańcuchu dostaw surowców (od etapu poszukiwania złóż kopalin poprzez ich eksploatację, produkcję surowców mineralnych i ich użytkowanie, a także – tam gdzie to możliwe – recykl...
Stan techniczny urządzeń obcych w kontekście trwałości konstrukcji mostowych – na podstawie własnych doświadczeń z przeglądów i diagnostyki
Artykuł omawia wpływ „urządzeń obcych” na mosty stalowe. Autorzy analizują kwestie techniczne problematyki oraz konflikty interesów z zarządcami urządzeń. Przedstawiono też nowe wytyczne WR-M-72 zalecające m.in. umieszczanie urządzeń na niezależnych konstrukcjach i spełnianie standardów. Urządzenia, które są przeprowadzane nad różnego rodzaju przeszkodami z wykorzystaniem istniejących eksploatowanych obiektów mostowych, są przedmiotem wyzwań technicznych współczesnego mostownictwa. Jak sugeru...
Lekki sprzęt zagęszczający
W procesie budowy dróg ubijanie gruntu to kluczowy etap mający na celu zapewnienie stabilności i trwałości konstrukcji drogowej. Istnieje kilka metod zagęszczania gruntu, a jedną z nich jest ubijanie, które może być wykonywane zarówno przy użyciu ubijaków ręcznych, mechanicznych, jak i ubijaków płytowych. Lekki sprzęt zagęszczający stał się nieodłącznym elementem współczesnej budowy dróg, umożliwiając efektywne i ekologiczne wykonywanie prac. Mobilność, elastyczność i szybkość tego sprzętu sp...
Wykorzystanie metody georadarowej na drodze gminnej
W niniejszym artykule przedstawiono bliżej metodę georadarową, którą można sklasyfikować do grupy pomiarów ciągłych i nieniszczących. Oznacza to, że wykorzystanie tej techniki pomiarowej pozwoli na uzyskanie informacji o nawierzchni na całej długości obserwowanego odcinka drogowego bez konieczności jej naruszania i uszkadzania. Identyfikacja układu oraz grubości warstw konstrukcyjnych nawierzchni drogowej jest zadaniem, z którym często mierzą się osoby pracujące w różnych gałęziach drogownict...
Zasady organizacji ruchu drogowego
Kwestie związane z organizacją i urzędami odpowiedzialnymi za organizację ruchu drogowego są zawarte w ustawie prawo o ruchu drogowym oraz rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad tym zarządzaniem. Wątpliwości w praktyce budzi to, czy zmianę organizacji ruchu należy skonsultować z okolicznymi mieszkańcami. Ogólne zasady dotyczące organizacji ruchu drogowego i kompetencji poszczególnych urzędów w tej kwestii zawiera art. 10 Usta...
Najczęstsze błędy projektowe i wykonawcze ekranów akustycznych
Projektowanie i budowa ekranów akustycznych stanowią kluczowe elementy dbania o komfort akustyczny w otoczeniu drogowym. Niestety, pomimo postępu technologicznego i dostępności zaawansowanych narzędzi projektowych, nadal często spotyka się błędy zarówno na etapie projektowania, jak i wykonawczym. W artykule przedstawiono najczęstsze z nich. Projektowanie i budowa ekranów akustycznych są kluczowymi elementami dbania o komfort akustyczny w środowisku drogowym. Jednakże nadal istnieją pewne pows...
Sygnalizacja świetlna w projektach tymczasowej organizacji ruchu
Artykuł dotyczy roli sygnalizacji świetlnej w projektach tymczasowej organizacji ruchu podczas prac drogowych. Opisano w nim proces projektowania organizacji ruchu oraz zwrócono uwagę na kwestię dostosowania sygnalizacji do warunków ruchowych i uzyskania opinii różnych organów przed zatwierdzeniem planu. Autor podkreśla konieczność stosowania sygnalizacji świetlnej na zwężonych odcinkach dróg i omawia miary ruchu oraz kryteria oceny warunków ruchu. Podczas wykonywania projektu organizacji ruc...
Podsumowanie: inwestycje drogowe w 2023 r. i cele na przyszłość
W 2023 r. w Polsce osiągnięto przełomowy moment, przekraczając barierę 5000 km autostrad i dróg ekspresowych. W różnych regionach kraju realizowano znaczące projekty rozbudowy infrastruktury drogowej, zapewniając kierowcom lepszą dostępność i skracając czas podróży. Liczne inwestycje drogowe miały kluczowe znaczenie dla poprawy komunikacji. Jednakże, mimo postępów, pozostało jeszcze wiele wyzwań związanych z procedurami przetargowymi i finansowaniem, co kształtuje plany na bieżący rok. Dolnoś...
Kraków: Tunel wzdłuż Opolskiej otwarty dla ruchu.
Od 22 maja tunel wzdłuż Opolskiej – jeden z najważniejszych obiektów inżynierskich budowanych w ramach linii KST III do Górki Narodowej – dostępny jest w całości dla kierowców. Ma dwie niezależne komory, każda po dwa pasy ruchu, jest długi na ok. 100 metrów, jest w stanie przyjąć pojazdy ważące nawet do 50 ton. Przypomnijmy: budowa tunelu rozpoczęła się w marcu 2022 r. od wykonania murków prowadzących dla ponad 60 tonowego dźwigu z wybierakiem. Maszyna sukcesywnie – metr za metrem – wybierała...
Kalendarium
Relacje
IV Konferencja Drogowo-Kruszywowa
28 lutego ‒ 1 marca 2024 r. w Zakopanem obyła się IV edycja Konferencj...
18. edycja Seminarium Naukowo-Technicznego WROCŁAWSKIE DNI MOSTOWE Obiekty kolejowe
22-24 listopada 2023 r. odbyła się osiemnasta edycja Wrocławskich Dni Mostowych – jednego...
NOVKOL 2023
29 listopada -1 grudnia 2023 r. w Zakopanem odbyła się XXII Ogólnopolska Konferencja Nauk...
IV Forum Dróg Publicznych
28 listopada – 1 grudnia 2023 r. w Bukowinie Tatrzańskiej odbyło się I...