Wydobycie kruszyw piaskowo-żwirowych w Polsce Środkowo-Zachodniej

Najogólniej w kraju można wyróżnić dwie główne strefy surowcowe złóż okruchowych: rozległą strefę Niżu Polskiego oraz strefę karpacko-sudecką [8]. W pierwszej obejmującej ok. 80% powierzchni kraju występują osady, których pochodzenie związane jest z działalnością lodowca lub wód lodowcowych (tzw. osady wodnolodowcowe). W drugiej dominują osady akumulacji rzecznej: żwiry i piaski tarasów rzecznych oraz stożków napływowych [6]. Ponadto wyróżnić także należy koncentracje kopalin okruchowych na dnie Bałtyku, chociaż część z nich ma również pochodzenie lodowcowe. Uwzględniając bardziej szczegółowe uwarunkowania genetyczne i wynikające z nich zróżnicowanie regionalne parametrów geologiczno-surowcowych złóż żwirów i piasków, najczęściej wyróżnia się 3 podstawowe strefy występowania [4, 6]. Strefa północna obejmuje północną część Niżu Polskiego, w której zalegają suche i zawodnione złoża żwirowo-piaszczyste i piaszczysto-żwirowe zawierające głównie skały skandynawskie – utwory krystaliczne i wapienie z domieszką kwarcu i piaskowców. W pracy [4] do strefy tej zaliczono województwa: zachodniopomorskie, pomorskie, warmińsko-mazurskie, podlaskie i lubuskie. Strefa środkowa obejmuje południową część Niżu Polskiego, gdzie występują częściowo zawodnione i zawodnione złoża piaszczysto-żwirowe o stosunkowo niedużych zasobach. Strefa ta jest największa powierzchniowo. Obejmuje 6 województw: wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, mazowieckie, łódzkie, świętokrzyskie i lubelskie. Strefa południowa – Karpacko-Sudecka z przewagą złóż żwirowo-piaszczystych zawodnionych i częściowo zawodnionych, akumulacji rzecznej (80-90%) i akumulacji wodnolodowcowej. Do strefy południowej należą województwa: dolnośląskie, opolskie, śląskie, małopolskie, podkarpackie.

W numerze 4/2019 „Kruszyw” opublikowano pierwszą część pracy dotyczącą zasobów, wydobycia i produkcji kruszyw żwirowo-piaskowych w Polsce Północno-Zachodniej, do...