Problematyka transportu kruszyw przenośnikami taśmowymi w górnictwie odkrywkowym

Jedną z najważniejszych części przenośników są taśmy oraz napędy. Górnictwo odkrywkowe charakteryzuje się taśmami ogólnego zastosowania. Najczęściej taśmy mają kształt niecki, dzięki czemu taśma może dobrze ułożyć się na taśmach pędnych. Ponadto przenośniki są zaopatrzone w krążniki, które umożliwiają pracę przenośnika, przez cały czas przewijając taśmę. Aby we właściwy sposób dobrać taśmę przenośnikową, trzeba poświęcić dużo czasu na rozważenie, jakiej taśmy użyć, koncentrując się na głównie jej właściwościach, odporności i wytrzymałości, jak również na urobku, który ma być transportowany. Aktualnie kopalnie starają się korzystać z przenośników o dużej wydajności, które charakteryzują się relatywnie wysoką niezawodnością, jasnym i nieskomplikowanym układem kontroli i sterowania. Co więcej, ważne jest, aby przenośniki taśmowe nie zagrażały środowisku. W związku z tym przeprowadza się modernizację przenośników taśmowych, których celem jest zmniejszenie poboru mocy. Modernizacje przyjęte przez dystrybutorów mają też za zadanie zmniejszyć hałas i koszt eksploatacji przenośnika.

Ważnym zagadnieniem jest energooszczędność, dotykająca również sprawy ochrony środowiska. Realizowany jest program mający na celu rozpowszechnienie czystej energii czy zatrzymanie zmian, jakie zachodzą obecnie w klimacie. Innym ważnym czynnikiem, który mógłby przyczynić się do spadku zużycia energii, są nowe silniki napędowe, które charakteryzują się niezawodnością ruchową, są mniej hałaśliwe, bezpieczniejsze i odznaczają się lepszą kontrolą i diagnostyką silników. Kolejnym elementem budowy przenośnika taśmowego, na który warto zwrócić uwagę, są krążniki, dzięki którym można zmniejszyć opory toczenia poprzez zastosowanie czterech krążników, dopasowujących się do taśmy [6].

Poprawne działanie przenośników taśmowych jest zależne od urządzeń do czyszczenia taśm przenośników taśmowych. Za ich pomocą zwiększa się trwałość taśmy i elementów wchodzących w jej skład, np. krążników. Urządzenia czyszczące selekcjonuje się głównie w zależności od rodzaju materiału eksploatowanego. Znane sposoby pracy tych urządzeń to: wibrowanie, płukanie, skrobanie, zdmuchiwanie, wykruszanie czy uderzanie. Maszyny te najczęściej montowane przy zejściu taśmy bębna zrzutowego, dzięki czemu prosto można odprowadzić pozostały materiał. Znanym i efektywnym sposobem czyszczenia taśmy jest zastosowanie skrobaków, wyposażonych w ostrza trudnościeralnego materiału. Skrobaki usuwają pozostały urobek poprzez docisk do taśmy. W związku z tym należy zastosować dużą siłę docisku, aby urządzenie poprawnie oczyściło taśmę. Innym urządzeniem czyszczącym taśmę jest maszyna hydrauliczno-natryskowa, wykorzystująca dysze wodne ze sprężonym powietrzem (około 1 MPa).

Praca taśmy przenośnikowej jest zależna od napędu, którego moc musi być większa aniżeli opór ruchu przenośnika. Co więcej, napęd ma za zadanie utrzymać taśmę w wymaganej prędkości. Ważne jest, aby zmniejszyć napięcie taśmy poprzez łagodny rozruch oraz wyposażyć napęd w funkcję hamowania, która regulowałaby prędkość taśmy i utrzymywałaby stabilnie przenośnik bez względu na jego kąt nachylenia. Lepsza praca przenośnika możliwa jest dzięki napędom pośrednim. Można spotkać się z napędami jedno- lub wielobębnowymi, zwiększającymi kąt opasania taśmy. Mimo to zdarza się, że napędy wielobębnowe doprowadzają do nierównomiernej pracy, a co więcej – do większego obciążenia bębnów czy straty energii.

Ważne jest również zastosowanie stacji napinającej, która zmienia siłę napięcia taśmy przenośnika, co umożliwia jej prawidłową pracę z bębnem oraz nadaje taśmie kształt. Wykorzystuje się stację napinającą śrubową, a także obciążniki, a głównie ich ciężar, by nadać stałe napięcie taśmy przenośnika, oraz stacje napinające hydrauliczne zwiększające naprężenie taśmy.

Piśmiennictwo

1. Antoniak J.: Przenośniki taśmowe w górnictwie podziemnym i odkrywkowym. Gliwice 2007.
2. Antoniak J.: Przenośniki taśmowe w górnictwie podziemnym i odkrywkowym. Energooszczędne. Gliwice 2010.
3. Fajer R. i in.: Optymalizacja rozwiązań technicznych przenośników taśmowych w PGE GIEK SA oddział KWB Bełchatów. „Górnictwo i Geoinżynieria”, 35/3, 2011.
4. Gladysiewicz L.: Przenośniki taśmowe. Teoria i obliczenia. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2003.
5. Gładysiewicz L., Kawalec M.: Długie, energooszczędne przenośniki taśmowe. „Górnictwo i Geoinżynieria”, 33/2, 2009.
6. Glapa W., Korzeniowski A.I.: Mały leksykon górnictwa odkrywkowego Wrocław 2005.
7. Hardygóra M., Woźniak D.: Transport taśmowy w górnictwie surowców skalnych – eksploatacja taśm przenośnikowych. „Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej”, 132/2011.
8. Hawrylak H. i in.: Maszyny i prace pomocnicze w górnictwie odkrywkowym. Katowice 1975.
9. Kawalec W.: Postęp w zakresie transportu taśmowego w górnictwie. „Prace Naukowe Instytutu Górnictwa Politechniki Wrocławskiej”, nr 102/29, Wrocław 2002.
10. Mazurkiewicz D.: Studium wybranych aspektów diagnostyki eksploatacyjnej transportu taśmowego. Lublin 2011.

Przeczytaj również: Analiza technologiczno-ekonomiczna procesu załadunku i transportu w kopalni surowców skalnych

Galeria