Surowce mineralne – niezastąpione kamienie?

Wszyscy znamy utarte powiedzenie „nie ma ludzi niezastąpionych”, tym bardziej więc nie ma niezastąpionych przedmiotów, czyli obiektów nieożywionych. Z obydwoma tymi stwierdzeniami, a zwłaszcza z pierwszym z nich, można, a nawet trzeba polemizować, a istotę tej polemiki stanowią zakres, jakość i tożsamość tego zastępowania. W świecie rzeczy i w warunkach stałego postępu technicznego owo zastępowanie staje się coraz powszechniejsze. A w wielu przypadkach, np. substytucji dóbr rzadkich – pożądane. Dobrym przykładem z naszej geologicznej sfery jest substytucja surowców mineralnych wraz z jej wieloaspektowymi zaletami: oszczędnością nieodnawialnych kopalin oraz ograniczeniem oddziaływań środowiskowych związanych z górnictwem i przetwórstwem. Czy więc samo już zastanawianie się nad pospolicie brzmiącymi „kamieniami” w aspekcie ich nie zastępowalności nie jest dziwactwem?

Przypatrując się jednak wielu cennym, kamiennym budowlom świata, ich detalom architektonicznym i ich ozdobnym elementom pytanie to nabiera sensu. To właśnie rodzaj kamienia, z którego je wykonano, jest, obok kunsztu twórcy, integralną składową otrzymanego efektu. W tym przypadku, mówiąc o rodzaju kamienia budowlanego lub dekoracyjnego, nasze pole widzenia zawęża się do określonych, zazwyczaj niepowtarzalnych odmian skał, o określonych właściwościach fizykomechanicznych oraz charakterystycznej oryginalnej barwie, strukturze, teksturze, niekiedy otrzymywanych tylko z jednego lub kilku miejsc na ziemi.

Złoża lub wystąpienia takich skał poprzez ich właściwości dekoracyjne i unikatowość wyglądu są szczególnie cenne, zwłaszcza dla celów renowacji zabytków. Możliwość ich zastąpienia materiałem skalnym, podobnym wizualnie do pozyskiwanego w przeszłości, jest niejednokrotnie niemożliwa. Z tym problemem od lat borykają się konserwatorzy zabytków. Potwierdzają to zapytania kierowane do ...