Komentarz firmy

Paweł Katarzyński
dyrektor Wielkopolskiego Zarządu Dróg Wojewódzkich w Poznaniu
Remont wiaduktu w ciągu drogi wojewódzkiej nr 260 w Gnieźnie był dla nas (i wykonawcy – firmy MOSTY KUJAWY Krzysztof Szymański) nie tylko ważnym zadaniem, ale i sporym wyzwaniem inżynierskim. Nie dość, że jest to zabytek z liczącą ponad 100 lat kratownicą, to jeszcze znajduje się w centrum miasta – w ścisłym chronionym obszarze konserwatorskim. Wszystkie plany i zakres działań wymagały konsultacji z konserwatorem i zostały tak obmyślone, żeby w żaden sposób nie naruszyć zabytkowego charakteru wiaduktu i okolicy. Kratownicę zachowano bez zmian, a jej kolor dobrano przy uwzględnieniu istniejącej kolorystyki w zagospodarowaniu przestrzennym miasta.
Wyzwaniem był również sam remont, a dokładniej – proces przesuwania ważącej ponad 190 ton stalowej konstrukcji, którą – ze względu na trudności w prowadzeniu robót nad czynną trakcją kolejową – przeniesiono na dojazd do obiektu. Najpierw rozebrano nawierzchnię, beton wyrównawczy i segmenty montażowe pod konstrukcją nawierzchni, następnie punktowo oparto stalową konstrukcję pod słupkami dźwigarów głównych i za pomocą siłowników przesunięto po przejściowo zamontowanych podporach. Było to również nie lada widowisko dla mieszkańców, którzy licznie zgromadzili się na tymczasowej kładce i obserwowali kilkugodzinne przesuwanie konstrukcji obiektu. Dodatkowo wszystko działo się przy zachowanym ruchu pociągów.
Remont wraz z uzyskaniem wszystkich niezbędnych decyzji administracyjnych trwał 17 miesięcy. Nie tylko znacząco poprawił bezpieczeństwo wszystkich użytkowników ruchu w Gnieźnie, ale również wpłynął pozytywnie na estetykę miasta i przestrzeni drogowo-kolejowej.

mgr inż. Krzysztof Szymański
MOSTY KUJAWY
Wiadukt został wybudowany w latach 1914-1918 przez Królewską Dyrekcję Kolei Żelaznej w Bydgoszczy. Decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Poznaniu z 8 grudnia 2009 r. został wpisany do rejestru zabytków. Tym samym na podstawie art. 7 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami obiekt uzyskał ochronę prawną. Wspomniana ustawa określa w art. 37 c, że robotami budowlanymi może kierować albo wykonywać nadzór inwestorski osoba, która posiada uprawnienia budowlane określone przepisami Prawa budowlanego oraz która przez co najmniej 18 miesięcy brała udział w robotach budowlanych prowadzonych przy zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Wymóg ustawowy wymaga od kierownika budowy (robót) posiadanie określonej praktyki zawodowej przy zabytku nieruchomym.
Postulowałbym jednak, żeby kierujący robotami budowlanymi posiadał ponadto wiedzę konserwatorską nabytą poprzez ukończenie studiów podyplomowych w zakresie konserwacji i restauracji zabytków. Takie studia uczą „szacunku” do zabytku, wrażliwości na jego piękno, poznania jego wartości, uchronią przed zniszczeniem zabytku podczas wykonywania robót budowlanych, ułatwiają współpracę z państwowym (samorządowym) konserwatorem zabytków. Przeprowadzony na obiekcie remont miał, zgodnie z Ustawą o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, charakter prac restauratorskich. Dla prac konserwatorskich i restauratorskich nie istnieją normy, warunki techniczne, specyfikacje techniczne. Kanonem zasad jest „Karta Wenecka – 1964 – postanowienia i uchwały II Międzynarodowego Kongresu Architektów i Techników Zabytków w Wenecji w 1964 r.”. Zacytuję artykuły 9, 10 i 12, które dotyczą restauracji zabytków:
Art. 9: „Restauracja jest zabiegiem, który powinien zachować charakter wyjątkowy. Ma ona za cel zachowanie i ujawnienie estetycznej i historycznej wartości zabytku oraz polega na poszanowaniu dawnej substancji i elementów stanowiących autentyczne dokumenty przeszłości. Ustaje ona tam, gdzie zaczyna się domysł; poza tą granicą wszelkie, uznane za nieodzowne, prace uzupełniające mają wywodzić się z kompozycji architektonicznej i będą nosić znamię naszych czasów. Restauracja będzie zawsze poprzedzona i będzie szła w parze z badaniami archeologicznymi i historycznymi zabytku”.
Art. 10: „Kiedy techniki tradycyjne okazują się niewydolne, wzmocnienie zabytku można zapewnić, sięgając do wszelkich nowoczesnych technik konserwatorskich i budowlanych, których skuteczność wykazałyby dane naukowe i zapewniało doświadczenie”.
Art. 12: „Elementy przeznaczone do zastąpienia części brakujących powinny harmonijnie włączać się do całości, odróżniając się zarazem od partii autentycznych, ażeby restauracja nie fałszowała dokumentu sztuki i historii”.
Podczas remontu wiaduktu kierowaliśmy się zasadami „Karty Weneckiej”. Wymianę zużytych elementów mostu ograniczyliśmy do minimum. Odróżniają się one od elementów autentycznych, ale komponują się architektonicznie z obiektem. Uzyskaliśmy zamierzony cel użytkowy. Przed remontem po wiadukcie mogły poruszać się pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t, po remoncie do – 30 t (klasa C wg normy PN-85/5-10030 Obiekty mostowe. Obciążenia).