Raport NIK dot. utrzymania obiektów inżynierskich

Najwyższa Izba Kontroli kolejny raz (wcześniej w 2015 r. i 2020 r.) zbadała wypełnianie przez zarządców obowiązków związanych z utrzymaniem obiektów inżynierskich.

Na koniec 2021 r. na drogach publicznych zlokalizowanych było 38,6 tys. obiektów mostowych oraz 779 tuneli i przejść podziemnych. Zarządzali nimi odpowiednio: na drogach krajowych Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad, na wojewódzkich – zarządy województw, powiatowych – zarządy powiatów, a gminnych – wójtowie, burmistrzowie lub prezydenci miast.

Najwyższa Izba Kontroli kolejny raz (wcześniej w 2015 r. i 2020 r.) zbadała wypełnianie przez zarządców obowiązków związanych z utrzymaniem obiektów inżynierskich. Oceny sformułowane we wszystkich kontrolach były podobne. Zarządcy, szczególnie na szczeblu powiatowym niewystarczająco dbali o poprawę stanu technicznego obiektów inżynierskich.

Najważniejsze ustalenia kontroli

W badanym okresie 12 z 16 kontrolowanych zarządców dróg nie przeprowadzało obowiązkowych, okresowych kontroli technicznych części zarządzanych obiektów inżynierskich. Było to nielegalne bo taki obowiązek nakładają ustawy o drogach publicznych i Prawo budowlane. Praktycznie wszyscy skontrolowani zarządcy dróg gminnych nie wypełniali tego obowiązku. Trzech zarządców dróg gminnych dopiero w czasie kontroli NIK zidentyfikowało obiekty mostowe na zarządzanych drogach, które należało objąć kontrolami stanu technicznego. Zarządcy dróg powiatowych i wojewódzkich z reguły wypełniali ten obowiązek. Część kontroli została wykonana lub udokumentowana nierzetelnie. Stwierdzono też przypadki wykonywania kontroli okresowych przez osoby niemające uprawnień do ich przeprowadzenia.

Zarządcy dróg samorządowych w przeważającej większości przypadków nie wykorzystywali wyników okresowych kontroli i nie formułowali w oparciu o nie planów utrzymania mostów, wiaduktów, estakad czy kładek. To z kolei miało wpływ na bezpieczeństwo korzystających z drogowych obiektów inżynierskich.

Najwięcej budowli stwarzających zagrożenie

Najwięcej budowli stwarzających zagrożenie bezpieczeństwa ruchu publicznego znaleziono na drogach powiatowych. Okresowe kontrole wykonane w 2021 r. wykazały, że mosty i przepusty, na drogach gminnych, zarządzane przez wójtów i burmistrzów w większości pozostawały w stanie technicznym „przedawaryjnym” i „niedostatecznym”. Oznacza to, że miały uszkodzenia obniżające ich przydatność użytkową, ale możliwe do naprawy lub stwierdzono nieodwracalne uszkodzenia dyskwalifikujące ich przydatność. A kontrolowani zarządcy dróg gminnych w latach 2020-2022 nie przeznaczyli żadnych środków na utrzymanie i ochronę tych obiektów inżynierskich. Za taki stan odpowiadała połowa skontrolowanych zarządców tych dróg. Przez kolejne lata większość zarządców nie dokonywała koniecznych napraw. Ograniczała swoje działania do pielęgnacji zieleni lub prac koniecznych do wykonania w sytuacjach awaryjnych, co prowadziło do degradacji obiektów mostowych i przepustów. Natomiast zdecydowana większość obiektów mostowych zlokalizowanych na drogach powiatowych pozostawała w stanie „niepokojącym”. Co oznaczało, że wykazywała uszkodzenia, których nienaprawienie spowoduje skrócenie okresu bezpiecznej ich eksploatacji.